اتاق های سرور یا دیتا سنتر ها فضاهایی اختصاصی برای قرار دادن انواع تجهیزاتی که از سیستم های ذخیره سازی استفاده می کنند، هستند. فضای دیتاسنتر ها یک فضای امن و قابل کنترل برای سرور های رایانه ای است. امنیت و زیرساخت های این فضا به گونه ای است که احتمال آسیب دیدگی یا از بین رفتن این اطلاعات کمتر می شود. تمام موسسات آموزشی و مشاغل دولتی برای حفظ اطلاعات خود به یک اتاق سرور نیاز دارند.
اتاق‌های سرور قلب تپنده زیرساخت‌های دیجیتال هر سازمان هستند. تصور کنید یک قطعی یا آسیب به این اتاق‌ها، چه خسارات جبران‌ناپذیری می‌تواند به همراه داشته باشد. حفاظت از این فضاهای حساس در برابر آتش‌سوزی امری بسیار ضروری است. به همین دلیل، استفاده از سیستم اعلام و اطفای حریق مناسب برای اتاق‌های سرور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
عوامل ایجاد آتش سوزی در اتاق سرور
گاهی ممکن است بر اثر اتفاقاتی دیتاسنتر ها دچار آتش سوزی شوند. این حوادث علاوه بر این که موجب از بین رفتن حجم زیادی از اطلاعات مهم می شود، ممکن است به سایر نقاط آن مکان نیز آسیب های جدی وارد کند و یا جان افراد را به خطر بیندازد. عوامل زیر ممکن است باعث آتش سوزی اتاق سرور یا دیتاسنتر شوند:
- مشکل در سیم کشی ها و تجهیزات الکتریکی: استفاده از تجهیزات الکترونیکی غیراستاندارد و یا وجود خطاهای الکتریکی از عوامل ایجاد حریق است. فرسودگی سیستم ها، خرابی تجهیزات و استفاده اشتباه از آن ها باعث بروز آتش سوزی می شود.
- ایجاد گرمای بیش از حد: استفاده نادرست و یا عدم استفاده از تجهیزات خنک کننده و نقص در سیستم های تهویه، می تواند منجر به آتش سوزی شود. ایجاد هر گونه حرارت اضافی در اتاق سرور خطرناک است.
- بروز مشکل در سیستم های برقی: وجود مشکل در سیستم ناپایدار ساز برق می تواند برق رسانی به دیتاسنتر را دچار مشکل کند و باعث ایجاد آتش سوزی شود.
- نقص در سیستم هشدار اعلام حریق: اگر سیستم های هشدار دهنده اعلام حریق در ارسال سیگنال به کنترل پنل تاخیر داشته باشند یا دچار نقص باشند، باعث می شود زمان واکنش به آتش سوزی توسط سیستم های اعلام و اطفا حریق تاخیر داشته باشد. در نتیجه این مشکلات آتش سوزی به سرعت گسترش پیدا خواهد کرد.
- وجود مواد قابل اشتعال در دیتاسنتر: ممکن است در ساخت ساختمان دیتاسنتر ها از مواد سوختنی وقابل اشتعال استفاده شده باشد که این موضوع باعث می شود آتش سوزی به سرعت گسترش پیدا کند.
- عدم آموزش صحیح کارکنان: نحوه استفاد از تجهیزات اعلام و اطفا حریق اتاق سرور، اقدامات اولیه هنگام آتش سوزی و… از جمله مواردی است که باید به کارکنان آموزش داده شود.
- خرابکاری ها و حملات سایبری: گاهی ممکن است خرابکاری در سیستم های کنترل امنیتی موجب افشای اطلاعات مهم افراد شود. همچنین می توان از راه دور در دیتاسنتر ها آتش سوزی ایجاد کرد.
ضرورت وجود سیستم اطفا حریق اتاق سرور
اتاق سرور جایی است که تمام اطلاعات و داده‌های مهم سازمان شما در آن ذخیره می‌شود. حتی یک آتش‌سوزی کوچک می‌تواند به از دست رفتن داده‌ها، توقف عملیات و حتی تعطیلی کسب‌وکار منجر شود. علاوه بر این، خاموش کردن حریق در این محیط‌ها بدون آسیب رساندن به تجهیزات الکترونیکی حساس، چالش بزرگی است. سیستم اطفای حریق اتاق سرور به شما این اطمینان را می‌دهد که در صورت بروز آتش‌سوزی، خسارات به حداقل ممکن کاهش یابد و تجهیزات شما در امنیت کامل باشند. این سیستم‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که حتی در غیاب نیروی انسانی، به‌سرعت و با کارایی بالا عمل کنند. سیستم اطفا حریق fm200، سیستم اطفا حریق ایروسل و… از انواع سیستم های اطفا حریق می باشند که در مکان های مختلف کاربرد دارند.
همچنین ببینید: عیب یابی و غیر فعال کردن سیستم های اعلام حریق
طراحی و روش کار سیستم اطفای حریق
سیستم‌های اطفای حریق اتاق سرور باید با دقت و تخصص ویژه‌ای طراحی شوند. این سیستم‌ها شامل شناسایی سریع حریق و اطفای مؤثر آن هستند. یکی از روش‌های معمول در این سیستم‌ها استفاده از گازهای اطفا مانند FM-200 و CO2 است. این گازها به‌گونه‌ای عمل می‌کنند که بدون آسیب رساندن به تجهیزات الکترونیکی، آتش را خاموش می‌کنند. روش کار این سیستم‌ها شامل شناسایی حریق از طریق دتکتور گاز، دتکتور حرارتی یا دتکتور دود و سپس فعالسازی سیلندرهای گاز اطفا است که به‌سرعت محیط را پر کرده و آتش را خاموش می‌کنند.
در سیستم های اعلام حریق و اطفا حریق، تجهیزاتی مثل دتکتور ها و انواع آنالایزر ها در 2 یا سه زون وارد مرکز کنترل می شوند. پس از تشخیص حریق، توسط این تجهیزات پیامی به کنترل پنل ارسال می شود. پس از دریافت سیگنال های اعلام حریق، سیستم های هشدار دهنده توسط کنترل پنل فعال می شوند. فعالسازی سیستم های هشدار دهنده ثانویه پس از دریافت سیگنال دوم انجام می شود. 30 ثانیه بعد از این پروسه، گاز در محیط پخش می شود. این تاخیر چند ثانیه فرصت را برای خروج افراد حاضر در محل فراهم می کند.
عوامل موثر در طراحی سیستم های اعلام و اطفا حریق
- ابعاد اتاق
- بررسی پشت انواع سقف ، کف یا دیوار کاذب برای اطلاع از نوع تاسیساتی که از آنجا عبور کرده است.
- ارتفاع شهری که دیتاسنتر در آنجا قرار دارد.
- دمای عمومی اتاق سرور
- مدل چینش رک های شبکه در اتاق سرور
- بررسی راهرو سرد و گرم
- سیستم های سرمایش
- نحوه سیم کشی و قرار گیری کابل های برق اتاق سرور
اجزای سیستم اعلام حریق اتاق سرور
لوله‌کشی سیستم اعلام حریق
لوله‌کشی در سیستم اعلام حریق نقش حیاتی دارد. این لوله‌ها به دتکتورها و سایر اجزای سیستم متصل می‌شوند تا در صورت بروز انواع حریق، به‌سرعت اعلام هشدار کنند. لوله‌های مورد استفاده در این سیستم‌ها باید دارای مقاومت بالا در برابر حرارت و فشار باشند و به‌گونه‌ای طراحی شده باشند که در مواقع اضطراری، عملکردی بی‌نقص داشته باشند.
کابل نسوز سیلیکونی
کابل‌های نسوز سیلیکونی برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم اعلام حریق حتی در دمای بالا استفاده می‌شوند. این کابل‌ها مقاومت بالایی در برابر حرارت دارند و از اتصال کوتاه جلوگیری می‌کنند. استفاده از این کابل‌ها در سیستم اعلام حریق اتاق سرور به شما این اطمینان را می‌دهد که حتی در شرایط سخت و بحرانی، سیستم به درستی عمل خواهد کرد.
دستگاه تلفن کننده مرکزی
دستگاه تلفن کننده مرکزی به محض شناسایی حریق، به شماره‌های از پیش تعیین‌شده تماس می‌گیرد و وضعیت اضطراری را اطلاع می‌دهد. این امکان، واکنش سریع‌تر به حریق را فراهم می‌کند و از تاخیر در اطلاع‌رسانی جلوگیری می‌کند. این دستگاه‌ها معمولاً به سیستم‌های مخابراتی و اینترنتی متصل هستند تا بتوانند در کمترین زمان ممکن، اطلاعات را منتقل کنند.
کنترل پنل مرکزی یا تابلو مدار فرمان
کنترل پنل مرکزی مغز سیستم اعلام حریق است. این دستگاه اطلاعات را از دتکتورها دریافت کرده و فرمان‌های لازم برای اطفای حریق را صادر می‌کند. کنترل پنل‌ها باید دارای نمایشگرهای واضح و دسترسی آسان به تنظیمات باشند تا در مواقع اضطراری، کار با آن‌ها ساده و سریع باشد.
سیستم نمونه‌گیر هوا
سیستم نمونه‌گیر هوا وظیفه دارد تا به‌صورت مداوم هوای اتاق سرور را نمونه‌گیری کرده و در صورت شناسایی دود یا گازهای سمی، هشدار دهد. این سیستم‌ها با دقت بالا و سرعت عمل، هرگونه تغییر غیرعادی در کیفیت هوا را شناسایی کرده و از بروز حریق جلوگیری می‌کنند.
انواع دتکتورها
دتکتورها انواع مختلفی دارند، از جمله دتکتورهای دودی، حرارتی و ترکیبی. این دتکتورها هر کدام برای شناسایی نوع خاصی از حریق طراحی شده‌اند و به محض شناسایی نشانه‌های اولیه حریق، اطلاعات را به کنترل پنل مرکزی ارسال می‌کنند. استفاده از دتکتورهای متعدد و متنوع در یک سیستم، باعث افزایش دقت و سرعت شناسایی حریق می‌شود.
انواع آژیر و هشدار دهنده‌ها
آژیرها و هشدار دهنده‌ها وظیفه دارند تا در صورت بروز حریق، با صدای بلند و نورهای چشمک‌زن، کارکنان را مطلع کنند. این تجهیزات باید به‌گونه‌ای نصب شوند که در تمامی نقاط اتاق سرور قابل شناسایی و دسترسی باشند تا هیچ کس از هشدارها غافل نماند.
همچنین ببینید: علت بوق ممتد دتکتور دودی و رفع آن
اجزای سیستم اطفا حریق اتاق سرور
سیلندر و کپسول
سیلندرها و کپسول آتش نشانی حاوی مواد اطفا مانند FM-200 یا CO2 در سیستم اطفای حریق استفاده می‌شوند. این مواد به‌سرعت آتش را خاموش کرده و از گسترش آن جلوگیری می‌کنند. سیلندرها باید به‌گونه‌ای طراحی و نصب شوند که در مواقع اضطراری، به‌سرعت و با کمترین خطا عمل کنند.
نازل پاشش 360 درجه
نازل‌های پاشش 360 درجه همانند نازل آتش نشانی به‌طور یکنواخت ماده اطفا را در سراسر اتاق پخش می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که تمامی نقاط در معرض حریق به‌سرعت خاموش می‌شوند. این نازل‌ها باید به‌صورت استراتژیک در اتاق سرور نصب شوند تا بیشترین کارایی را داشته باشند.
شستی اطفا دستی
شستی اطفا دستی به کارکنان اجازه می‌دهد تا در صورت مشاهده حریق، به‌صورت دستی سیستم اطفا را فعال کنند. این شستی‌ها باید در مکان‌های قابل دسترس و نزدیک به نقاط حساس نصب شوند تا در مواقع اضطراری، به‌سرعت بتوان از آن‌ها استفاده کرد.
شستی توقف دستی
شستی توقف دستی برای مواقعی طراحی شده که نیاز به توقف اضطراری سیستم اطفا است، مثلاً در مواقعی که حریق به اشتباه شناسایی شده باشد. این شستی‌ها باید به‌راحتی قابل دسترس باشند تا در صورت لزوم، به‌سرعت عملکرد سیستم متوقف شود.
شیر برقی
شیر برقی وظیفه کنترل جریان مواد اطفا را دارد و به‌صورت خودکار یا دستی باز و بسته می‌شود. این شیرها باید دارای دقت و سرعت بالا باشند تا در مواقع اضطراری، بدون تأخیر عمل کنند.
لوله‌کشی
لوله‌کشی سیستم اطفای حریق برای انتقال مواد اطفا از سیلندرها به نازل‌ها استفاده می‌شود. این لوله‌ها باید مقاومت بالا در برابر فشار و حرارت داشته باشند و به‌گونه‌ای طراحی شوند که جریان مواد اطفا بدون مانع و با بیشترین کارایی منتقل شود.
نکات مهم در طراحی سیستم‌های اعلام و اطفا حریق اتاق سرور
در طراحی سیستم‌های اعلام و اطفای حریق اتاق سرور باید به مواردی مانند انتخاب صحیح مواد اطفا، نصب دقیق دتکتورها و نازل‌ها، و استفاده از کابل‌ها و لوله‌های مقاوم در برابر حرارت توجه کرد. همچنین، باید اطمینان حاصل شود که سیستم به‌صورت منظم سرویس و نگهداری می‌شود تا در مواقع اضطراری به‌درستی عمل کند. انتخاب مواد اطفا باید به‌گونه‌ای باشد که به تجهیزات الکترونیکی آسیب نرساند و در عین حال، حریق را به‌سرعت خاموش کند. نصب دتکتورها و نازل‌ها باید با دقت و بر اساس استانداردهای معتبر انجام شود تا اطمینان حاصل شود که تمامی نقاط اتاق سرور تحت پوشش قرار دارند.
نحوه سرویس و نگهداری از سیستم اعلام و اطفا حریق اتاق سرور
سرویس و نگهداری منظم سیستم‌های اعلام و اطفای حریق از اهمیت بالایی برخوردار است. این کار شامل بررسی و آزمایش دوره‌ای دتکتورها، کنترل پنل، نازل‌ها و سایر اجزای سیستم می‌شود. همچنین، باید از شارژ بودن کپسول‌ها و عملکرد صحیح شستی‌ها و شیرهای برقی اطمینان حاصل شود. سرویس‌های دوره‌ای باید توسط کارشناسان مجرب انجام شود و تمامی اجزا با دقت بررسی شوند تا هرگونه نقص یا خرابی به‌سرعت شناسایی و رفع گردد.
در نهایت، سیستم اعلام و اطفای حریق اتاق سرور یک ضرورت برای هر سازمانی است که از اهمیت بالایی برخوردار است. با استفاده از این سیستم‌ها، می‌توانید از امنیت تجهیزات و داده‌های حساس خود مطمئن شوید و در صورت بروز حریق، با حداقل خسارات مواجه شوید. این سیستم‌ها به شما این امکان را می‌دهند که با اطمینان خاطر به کسب‌وکار خود ادامه دهید، بدون نگرانی از حوادث ناگوار.