سیستم اعلام حریق مجموعه ای از تجهیزات آتش نشانی است که وظیفه تشخیص و اعلام حریق در اماکن مختلف را بر عهده دارد. این سیستم ها با هشدار به موقع، می توانند به نجات جان انسان ها و جلوگیری از خسارات مالی کمک شایانی کنند.
همچنین بخوانید: علت بوق ممتد دتکتور دودی و رفع آن
خطاهای سیستم اعلام حریق
خطاهای رایج سیستم اعلام حریق عبارتند از:
- آلارم کاذب
دلایل: دود، بخار، گرد و غبار، نقص فنی، نویز الکتریکی، و یا تنظیمات نامناسب
راه حل: عیب یابی و رفع نقص، تنظیم مجدد سیستم
- عدم وجود آلارم
دلایل: نقص فنی در دتکتورها، شستی ها، پنل مرکزی، سیم کشی، و یا قطع برق
راه حل: عیب یابی و رفع نقص
- نقص در سیستم برق
دلایل: قطع برق، نقص در باتری، و یا نقص در شارژر
راه حل: بررسی و رفع نقص برق، تعویض باتری، و یا تعمیر شارژر
- نقص در پنل مرکزی
دلایل: نقص فنی در صفحه نمایش، کیبورد، و یا پردازنده
راه حل: عیب یابی و تعمیر پنل مرکزی
- نقص در دتکتورها
دلایل: نقص فنی، کثیف شدن، و یا اتمام عمر مفید
راه حل: تمیز کردن، تست، و تعویض دتکتورها
- نقص در شستی ها
دلایل: نقص فنی، شکستگی، و یا کثیف شدن
راه حل: تست، تعمیر، و یا تعویض شستی ها
- نقص در سیم کشی
دلایل: قطع شدن، اتصالی، و یا فرسودگی سیم ها
راه حل: بررسی و تعمیر سیم کشی
- خطاهای مربوط به شبکه
دلایل: نقص در اتصالات شبکه، قطع شدن کابل ها، و یا نقص در تجهیزات شبکه
راه حل: بررسی و رفع نقص شبکه
- خطاهای مربوط به نرم افزار
دلایل: نقص در برنامه نویسی، تداخل نرم افزاری، و یا بروزرسانی نامناسب
راه حل: عیب یابی و رفع نقص نرم افزاری، آپدیت نرم افزار
- خطاهای انسانی
دلایل: استفاده نادرست از سیستم، خاموش کردن عمدی سیستم، و یا عدم آگاهی از نحوه عملکرد سیستم
راه حل: آموزش و اطلاع رسانی به کاربران
آلارم های ناخواسته و ممتد در سیستم اعلام حریق
آلارم های ناخواسته و ممتد در سیستم اعلام حریق می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. در ادامه به بررسی این دلایل می پردازیم:
نقص فنی
- دتکتورها: نقص در دتکتورها مانند دود، حرارت، گاز، و یا شعله می تواند باعث آلارم کاذب شود.
- شستی ها: نقص در شستی ها مانند شکستگی، اتصالی، و یا کثیف شدن می تواند باعث آلارم کاذب شود.
- پنل مرکزی: نقص در پنل مرکزی مانند نقص در صفحه نمایش، کیبورد، و یا پردازنده می تواند باعث آلارم کاذب شود.
- سیم کشی: نقص در سیم کشی مانند قطع شدن، اتصالی، و یا فرسودگی سیم ها می تواند باعث آلارم کاذب شود.
عوامل محیطی
- دود: دود ناشی از پخت و پز، بخار، گرد و غبار، و یا دود اگزوز می تواند باعث آلارم دتکتور دود شود.
- حرارت: گرمای ناشی از نور خورشید، شومینه، و یا وسایل گرمایشی می تواند باعث آلارم دتکتور حرارت شود.
- نویز الکتریکی: نویز الکتریکی ناشی از تجهیزات الکتریکی و یا رعد و برق می تواند باعث آلارم کاذب شود.
تنظیمات نامناسب
- حساسیت دتکتورها: تنظیم حساسیت دتکتورها در سطحی بیش از حد بالا می تواند باعث آلارم کاذب شود.
- تأخیر آلارم: تنظیم تأخیر آلارم در سطحی بیش از حد کوتاه می تواند باعث آلارم کاذب شود.
خطاهای انسانی هم می تواند موجب بروز این مساله شده باشد. اولا استفاده نادرست از شستی ها و یا خاموش کردن عمدی سیستم می تواند باعث آلارم کاذب گردد. ثانیا عدم آگاهی کاربران از نحوه عملکرد سیستم می تواند باعث آلارم کاذب شود.
خطا در سیستم به علت عوامل طبیعی
عوامل طبیعی می توانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم باعث ایجاد خطا در سیستم های مختلف شوند. خطاهای مستقیم در موارد زیر رخ می دهد:
- بارش های شدید مانند سیل و باران می تواند به تجهیزات سیستم آسیب برساند و باعث اتصالی، قطع شدن سیم ها، و یا خرابی تجهیزات شود.
- رعد و برق می تواند نوسانات برقی ایجاد کند و به تجهیزات سیستم آسیب برساند.
- طوفان می تواند با وزش باد شدید، اشیاء را به سمت تجهیزات سیستم پرتاب کند و به آنها آسیب برساند.
- زلزله می تواند با لرزش شدید، تجهیزات سیستم را جابجا کند و به آنها آسیب برساند.
خطاهای غیر مستقیم نیز در چند مورد زیر رخ خواهند داد. اولا قطع برق ناشی از عوامل طبیعی مانند طوفان و زلزله می تواند باعث خاموشی سیستم و از دست رفتن اطلاعات شود. ثانیا اختلال در شبکه های مخابراتی ناشی از عوامل طبیعی مانند طوفان و زلزله می تواند باعث قطع ارتباط سیستم با سایر سیستم ها و یا اینترنت شود.
مشکلات باتری سیستم اعلام حریق
مشکلات رایج باتری سیستم اعلام حریق عبارتند از:
- کم شدن شارژ باتری
دلایل: تخلیه طبیعی باتری، نقص در شارژر، و یا استفاده بیش از حد از سیستم
راه حل: شارژ یا تعویض باتری، تعمیر شارژر، و یا کاهش مصرف برق سیستم
- نقص در باتری
دلایل: عمر مفید باتری به پایان رسیده، نقص در ساخت، و یا آسیب فیزیکی
راه حل: تعویض باتری
- اتصالی در باتری
دلایل: نقص در سیم کشی، نقص در ترمینال های باتری، و یا آسیب فیزیکی
راه حل: عیب یابی و رفع نقص اتصالی
- خوردگی در باتری
دلایل: رطوبت، مواد شیمیایی، و یا نشت الکترولیت
راه حل: تمیز کردن و تعویض باتری
- گرمای بیش از حد باتری
دلایل: نقص در شارژر، محیط گرم، و یا نقص در سیستم تهویه
راه حل: تعمیر شارژر، خنک کردن محیط، و یا تعمیر سیستم تهویه
بروز مشکل در شبکه تجهیزات
بروز مشکل در شبکه تجهیزات می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. دلیل اول، نقص در تجهیزات شبکه مانند روتر، سوئیچ، کابل ها، و یا کارت شبکه یا نقص در سیستم عامل شبکه، برنامه های کاربردی، و یا تنظیمات شبکه است. دلیل دوم هم عوامل محیطی می باشد. دلیل سوم خطاهای انسانی می باشد و دلیل چهارم نیز حملات سایبری هستند. در واقع هکرها می توانند به شبکه نفوذ کنند و به تجهیزات و اطلاعات شبکه آسیب برسانند و ویروس ها نیز می توانند به تجهیزات شبکه و اطلاعات شبکه آسیب برسانند.
روش نگهداری سیستم اعلام حریق
نگهداری منظم از سیستم اعلام حریق برای اطمینان از عملکرد صحیح آن در مواقع ضروری بسیار مهم است. این نگهداری شامل بازدیدهای دوره ای در سطوح مختلف هفتگی، ماهانه و سالانه می شود:
بازدیدهای هفتگی
در بازدیدهای هفتگی وضعیت ظاهری سیستم بررسی می شود که شامل اطمینان از عدم وجود نقص فیزیکی در تجهیزات مانند دتکتورها، شستی ها، آژیرها، و پنل مرکزی و همچنین بررسی عدم وجود علائم آسیب دیدگی مانند ترک خوردگی، شکستگی، و یا خوردگی می شود. همچنین تست عملکرد سیستم صورت می گیرد. این تست شامل تست آژیرها برای اطمینان از صدای بلند و واضح آنها، تست شستی ها برای اطمینان از عملکرد صحیح آنها و تست دتکتورها با استفاده از دود، حرارت، و یا گاز (بسته به نوع دتکتور) می باشد. از طرف دیگر بررسی گزارش های سیستم شامل بررسی گزارش های خطا و آلارم ها و بررسی سوابق تست و نگهداری نیز صورت می پذیرد.
بازدیدهای ماهانه
علاوه بر موارد ذکر شده در بازدیدهای هفتگی موارد زیر نیز در بازدیدهای ماهانه انجام می شود:
- بررسی اتصالات سیم کشی و کابل ها
- بررسی و تمیز کردن دتکتورها و شستی ها
- بررسی و شارژ باتری های سیستم
بازدیدهای سالانه
علاوه بر موارد ذکر شده در بازدیدهای هفتگی و ماهانه، موارد زیر نیز در بازدیدهای ماهانه انجام می شود:
- تست و کالیبراسیون دتکتورها توسط متخصصان
- بررسی و تعمیر یا تعویض تجهیزات فرسوده
- بررسی و آپدیت نرم افزار سیستم
تست حساسیت دتکتور ها
تست حساسیت دتکتورها برای اطمینان از عملکرد صحیح آنها در مواقع خطر ضروری است. انواع مختلفی از دتکتورها وجود دارند که هر کدام به روش خاصی تست می شوند. دتکتورهای دودی یونیزاسیون با استفاده از اسپری تست دود یا ذرات دود مصنوعی و دتکتورهای دودی فوتوالکتریک با استفاده از اسپری تست دود یا دود حاصل از شمع یا کبریت تست می شوند. دتکتورهای حرارتی ثابت با استفاده از یک منبع گرمایی مانند هیتر یا لامپ و دتکتورهای حرارتی افزایشی با استفاده از یک منبع گرمایی که به تدریج گرم می شود، تست می گردند. دتکتورهای گاز قابل اشتعال و دتکتورهای گاز سمی هم با استفاده از گاز تست مخصوص هر نوع دتکتور تست می شوند.
روش های کاهش خطا در سیستم اعلام حریق
کاهش خطا در سیستم اعلام حریق برای جلوگیری از آلارم های کاذب و اطمینان از عملکرد صحیح آن در مواقع خطر ضروری است. راهکارهای مختلفی برای کاهش خطا در سیستم اعلام حریق وجود دارد:
- انتخاب سیستم اعلام حریق مناسب با نوع و کاربری ساختمان
- نصب سیستم اعلام حریق توسط افراد متخصص و با تجربه
- رعایت دقیق دستورالعمل های سازنده در هنگام نصب
- انجام بازدیدها و تست های دوره ای توسط افراد متخصص
- تعمیر و تعویض تجهیزات فرسوده و معیوب
- استفاده از تجهیزات باکیفیت و دارای گارانتی
- آموزش کاربران در مورد نحوه استفاده صحیح از سیستم
- آشنایی کاربران با انواع آلارم ها و نحوه عملکرد سیستم
- شناسایی و رفع سریع عواملی که باعث ایجاد خطا می شوند
- استفاده از ابزارهای عیب یابی برای یافتن مشکل
- استفاده از سیستم های اعلام حریق با تکنولوژی های جدید
- استفاده از سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر
غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق
غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق به طور کلی توصیه نمی شود زیرا می تواند خطر آتش سوزی را افزایش دهد. با این حال، در برخی موارد خاص مانند موارد زیر ممکن است نیاز به غیر فعال کردن موقت سیستم اعلام حریق باشد:
- انجام تعمیرات و یا نگهداری
- آزمایش و تست سیستم
- خطاهای کاذب
روش های مختلفی مانند قطع برق سیستم، استفاده از کلید قطع اضطراری و تنظیمات نرم افزار برای غیر فعال کردن سیستم اعلام حریق وجود دارد.
نتیجه گیری
با توجه به نوع کاربری و وسعت محل مورد نظر، باید سیستم اعلام حریق مناسب انتخاب شود. البته نصب این سیستم باید توسط افراد متخصص و باتجربه انجام گیرد. برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم هم باید به طور دوره‌ای تست و نگهداری صورت پذیرد.