مایع اسپرینکلر نقش مهمی در اطفاء حریق دارد؛ به همین دلیل همیشه در دسترس است. این مایع از ترکیبات مختلفی تشکیل شده و رنگ آن با توجه به دما تغییر می‌کند. اسپرینکلر دستگاهی با ساختار منحصر‌به‌فرد است که با هدف پاشیدن این مایع رنگی آن هم با شعاع زیاد طراحی شده است. الکل جز اصلی‌ترین ترکیبات این مایع بوده که می‌تواند به اطفاء حریق کمک زیادی کند. استفاده از بخار مایع باعث شده تا مایع درون اسپرینکلر بهترین عملکرد را داشته باشد. مطالعه این مقاله به شما کمک می‌کند شناخت بیشتری از این مایع و عملکرد و ساختار آن داشته باشید.
شعاع پوشش اسپرینکلر
شعاع پوشش اسپرینکلر به عوامل مختلفی مانند نوع اسپرینکلر، ارتفاع سقف، کاربری ساختمان، میزان خطر حریق و… بستگی دارد. شعاع پوشش اسپرینکلر در ساختمان های کم خطر بین 3 تا 4 متر، در ساختمان های متوسط بین 2 تا 3 و در ساختمان های پر خطر بین 1 تا 2 متر می باشد. در ایران سامان ملی استاندارد ایران، سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری برای تعیین شعاع پوشش اسپرینکلر از استاندارد های بین المللی استفاده می کنند.
همچنین بخوانید: اسپرینکلر چیست؟
مایع داخل اسپرینکلر چه رنگی است؟
الکل اصلی‌ترین مایع داخل اسپرینکلر است؛ به همین دلیل متناسب با دما تغییر رنگ پیدا می‌کند و شما این ماده را با رنگ‌های مختلفی مشاهده می‌کنید. بالا و پایین شدن دما رنگ مایع را به طور کلی تغییر می‌دهد به طوری که به راحتی قابل شناسایی است. رنگ‌بندی کمک کرده تا قابلیت حرارتی مایع به خوبی تعیین شود و ماده بتواند در مقابل آتش و حرارت زیاد دوام لازم را داشته باشد. در اینجا به اصلی‌ترین رنگ‌های این مایع اشاره می‌کنیم:
- بنفش و آبی رنگ زمانی است که دما در بالاترین حد خود باشد. در چنین شرایط مایع درون اسپرینکلر به این رنگ تبدیل می شود و می‌تواند دمای فوق بالا را پوشش دهد.
- اگر مایع به رنگ نارنجی قابل مشاهده باشد، بدین معنی است که دما ۵۷ درجه سانتی گراد است و می‌توان در این محیط مواد را برای خاموش کردن حرارت استفاده کرد.
- رنگ قرمز در دمای ۶۷ درجه سانتی گراد خود را نشان می‌دهد و شما آن را درون حباب شیشه‌ای به راحتی مشاهده می‌کنید.
- در دمای بالا رنگ مایع داخل اسپرینکلر سبز و زرد می‌شود که می‌تواند حرارت زیاد را به خوبی تحمل کند.
- رنگ زرد در حباب شیشه‌ای زمانی مشاهده می‌شود که دما ۷۹ درجه سانتی گراد است.
- در دمای ۹۳ درجه سانتی گراد مایع به رنگ سبز در می‌آید و به راحتی قابل مشاهده است.
- مایع درون اسپرینکلر زمانی به رنگ آبی تبدیل می‌شود که دما ۱۴۱ درجه سانتی گراد باشد.
- در دمای ۱۸۲ درجه سانتی گراد شما شاهد یک مایع بنفش رنگ درون حباب شیشه‌ای اسپرینکلر خواهید بود.
با تغییر دما شما رنگ‌های مختلفی را مشاهده می‌کنید و مایع درون اسپرینکلر می‌تواند با هر دمایی خود را منعطف کند و به راحتی عکس‌العمل نشان دهد.
همچنین ببینید: گازسنج BW
ترکیبات مایع داخل اسپرینکلر
اسپرینکلر ابزاری برای پاشیدن مواد روی آتش است که از یک حباب شیشه‌ای تشکیل شده است. درون حباب مایعی حساس به گرما دیده می‌شود که ترکیبات مختلفی دارد. الکل از ترکیبات اصلی این ماده است که می‌تواند با آب هم ترکیب شود. درجه انبساط این مایع بالا بوده و در کمترین زمان شکل آن تغییر می‌کند. ترکیبات مایع اسپرینکلر دو حالت مایع و گاز دارند و انواع الکل‌ها در آن استفاده می‌شود تا عملکرد این مواد را بهتر کند. گاز به این دلیل در تشکیل این ماده نقش دارد که می‌تواند نیروی شدیدی را وارد کند تا نازل پاشنده آب باز شود.
مایع می‌تواند روی حرارت یک پوشش خنک کننده ایجاد کند و با این کار حریق را کنترل نماید. تمام ترکیبات موجود در این مایع دست به دست هم داده‌اند تا شما شاهد یک کارایی فوق‌العاده از آنها باشید. زمانی که حرارت زیاد می‌شود مایع منبسط شده و فشار زیادی به گاز وارد می‌کند. ترکیبات موجود در این مایع بیشتر به رنگ نارنجی، آبی، قرمز، زرد، بنفش و سبز هستند. استفاده ار بخار مایع در این ترکیبات باعث شده تا عمل انبساط در کمترین زمان ممکن انجام شود و بتواند فشار مورد نیاز را به نازل وارد کند.
زمانی که حرارت به اسپرینکلر می‌رسد تمام ترکیبات با هم یکی می‌شوند تا بتوانند در پروسه اطفاء حریق بهترین عملکرد را داشته باشند. وقتی دما به حداکثر می‌رسد دو فاز گاز و مایع درون حباب فشار زیادی را به دستگاه وارد می‌کنند. الکل به افزایش دما کمک زیادی می‌کند و زمانی که کمترین حرارتی به حباب می‌رسد الکل آن را افزایش می‌دهد تا زمانی که مایع به رنگ مورد نظر برسد. این ترکیبات شیمیایی در حباب شیشه‌ای اسپرینکلر باقی می‌مانند و کیفیت خود را از دست نمی‌دهند.
همچنین ببینید: گاز سنج msa
حجم مایع داخل اسپرینکلر چقدر است؟
اسپرینکلر دارای سایزهای مختلفی بوده و هر چه سایز دستگاه بزرگتر باشد قطعا حباب شیشه‌ای درون آن هم ظرفیت بیشتری دارد و می‌تواند موادی با حجم بالاتر را در خود نگه دارد. حجم مواد با توجه به ظرفیت حباب مشخص می‌شوند. زمانی که دما در اطراف حباب افزایش پیدا می‌کند فشار زیادی به گاز و مایع درون آن وارد می‌شود و چون حباب فضای کمی دارد و نمی‌تواند این حجم از مایع را درون خود نگه دارد به نازل فشار وارد می‌کند و با باز کردن آن مواد را با فشار زیاد به خارج هدایت می‌کند و باعث خاموش شدن آتش می‌شود.
در حباب شیشه‌ای مایه سهم بیشتری نسبت به گاز دارد؛ به همین دلیل وقتی حرارت افزایش پیدا می‌کند فاز گاز متراکم و کوچک شده و فاز مایع حجم بیشتری پیدا کرده و حباب را می‌شکند. حجم مایع داخل اسپرینکلر در همه دستگاه‌ها یکسان نیست و بستگی به ظرفیت آنها دارد. اساس کار اسپرینکلر به همین حجم مایع و فاز گاز و میزان دمای بحرانی بستگی دارد و با این سه عامل است که می‌تواند بازدهی خوبی داشته باشد. اگر حجم گاز داخل حباب بزرگ باشد می‌تواند آزادی بیشتری برای انبساط در اختیار مایع بگذارد.
شعاع پاشندگی اسپرینکلر چقدر است؟
اسپرینکلر دارای مدل‌های مختلفی مانند اسپرینکلر بالا زن، اسپرینکلر پایین زن، بغل زن و… می باشد که هر کدام قدرت و شعاع پاشش مختص به خود را دارند. دستگاه‌هایی که برای مصارف بزرگ و پیچیده به کار گرفته می‌شوند، شعاع پاشندگی بالایی دارند و می‌توانند سطح مورد نظر را به خوبی پوشش دهند. عوامل زیادی در شعاع پاشندگی اسپرینکلر نقش دارند که مهمترین آنها درجه حرارت است. هر چه حرارت در اطراف حباب بیشتر باشد فاز مایع و گاز سریع‌تر واکنش نشان می‌دهند و قدرت خروج آنها از نازل بیشتر است؛ به همین دلیل شعاع آنها تا چندین متر ادامه دارد و می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد.
سیستم‌های پاشش آب در اسپرینکلر تنها با هدف کنترل آتش سوزی و سرکوب آن طراحی شده‌اند؛ بدین ترتیب توانسته‌آن به شعاع زیاد آب و ترکیبات دیگر را به آتش برسانند. هر چه شعاع پاشندگی مواد در این دستگاه بیشتر باشد گرما در آتش سریع‌تر کاهش پیدا می‌کند. شعاع پاشش با توجه به سرعت و قدرت دستگاه و میزان حرارت و گرما مشخص می‌شود. اگر وسعت و میزان حرارت آتش زیاد است بهتر است حرارت زیادی به دستگاه وارد کنید تا فاز مایع و گاز بتواند در بالاترین دما به نازل فشار وارد کند و مواد را تا شعاع زیاد پاشش کند.
نقش دفلکتور در اسپرینکلر چیست؟
دفلکتور مهمترین بخش اسپرینکلر است که وظیفه آن انحراف جریان مولد به سمت مورد نظر است. این قطعه در همه دستگاه‌ها یکسان نیست و هر کدام دفلکتور مختص به خود را دارند. ساختار صفحه‌ای شکل این قسمت باعث شده تا مواد سریع‌تر به مسیر اصلی منحرف شوند. زمانی که درپوش دستگاه باز می‌شود مواد با این صفحه منحرف‌کننده برخورد می‌کنند و تبدیل شدن آنها به قطعات کوچکتر باعث می‌شود تا شعاع پاشش و همچنین پوشش آنها بیشتر شود. پس این بخش عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد. دفلکتور به توجه ابعاد فضا یا نوع حریق انتخاب می‌شود.
دفلکتور جنس خاصی دارد و می‌تواند در مقابل رطوبت و حرارت دوام زیادی داشته باشد بدون اینکه دچار افت کیفیت شود. برای توزیع آب در نازل به این قطعه نیاز است. زمانی که نازل دستگاه طراحی می‌شود روی آن یک صفحه منحرف‌کننده بنام دفلکتور گذاشته می‌شود تا بتواند مسیر جریان را منحرف کند. چون این قطعه در شکل و مدل‌های مختلف طراحی می‌شود جریان پاشش آب از دستگاه هم متفاوت خواهد بود. تبدیل جریان پر فشار آب به قطرات ریز مهمترین عملکرد این قطعه است. نقش این بخش در شعاع پاشش و ریز و درشت بودن قطرات بسیار زیاد است.
احتمالات نشت آب اسپرینکلر
اسپرینکلر از بخشهای مختلفی تشکیل شده است؛ بنابراین ممکن است عملکرد نامناسب یک بخش باعث نشتی آب در دستگاه شود. اگر حباب شیشه‌ای دارای ترک یا سوراخ باشد احتمال نشتی آب و ترکیبات دیگر وجود دارد. اگر از اسپرینکلرهای استاندارد استفاده کنید و کار نصب را با مهارت بالا و به صورت کاملا اصولی انجام دهید احتمال نشتی به صفر می‌رسد. پس دیگر نگران نشتی آب از اسپرینکلر نباشید. اگر دستگاه متناسب با فضا و حجم حریق انتخاب شده باشد می‌تواند بدون کمترین نشتی به راحتی کار خود را انجام دهد. استفاده از درپوش بین روزنه و سنسور حرارتی اسپرینکلر نشتی آب را به حداقل رساندن است.
فشار بیش از اندازه به اسپرینکلر و بالا بردن دما بر خلاف ظرفیت دستگاه می‌تواند باعث خرابی سیستم و نشتی آن شود. لوله‌کشی در این بخش اهمیت زیادی دارد و در صورتی که لوله‌های متصل به اسپرینکلر به درستی متصل نشود، ممکن است شما شاهد نشتی آب از بخشهای مختلف باشید که عملکرد سیستم را مختل می‌کند. برای اینکه دستگاه عملکردی دقیق و بدون عیب داشته باشد باید نصب آن به صورت هوشمندانه انجام شود. دقت در این سیستم‌ها بالا بوده و احتمال نشت آب را کمتر می‌کند. سیستم‌های پاشش در اسپرینکلر کار خود را به درستی انجام می‌دهند.
تفاوت اسپرینکلر تر و خشک
اسپرینکلر دارای مدل‌های مختلف است که هر کدام ساختار و کارایی خاص خود را دارند. مدل تر و خشک امروزه بیشترین کاربرد را دارند و بیشترین تفاوت آنها در چگونگی توزیع آب است. برای آگاهی از تفاوت‌های این ۲ مدل بهتر است ابتدا با آنها آشنا شوید:
- اسپرینکلر تر: نوعی سیستم پاشنده آب است که در آن با فشار زیاد در پشت دستگاه قرار می‌گیرد تا شما بتوانید در صورت نیاز از آن استفاده کنید. وقتی حریق اتفاق می‌افتد حباب شیشه‌ای فعال شده و مسیر آب به سرعت باز می‌شود. طراحی این مدل ساده بوده اما اگر دچار عیب و خرابی شود کل سیستم مختل خواهد شد و عملکردی ندارد.
- سیستم اسپرینکلر خشک: در این مدل شما شاهد جریان آب نیستید بلکه در صورت لزوم دستگاه شروع به فعالیت کرده و به کمک گپ هوایی آب را به دست مصرف‌کننده می‌رساند. لوله‌کشی این مدل فاقد آب بوده و حساسیت زیادی نسبت به گرما دارد. هوای فشرده درون لوله‌ها به سرعت تخلیه شده و آب جایگزین آنها می‌شود. سرعت عمل این سیستم نسبت به نمونه قبلی کمتر است چون باید یک پروسه کوتاه طی شود تا آب در پشت اسپرینکلر قرار بگیرد. وجود گپ هوایی در این سیستم باعث کندی آن شده است. چون آب به صورت ناگهانی و با حجم بالا درون شبکه قرار می‌گیرد شما شاهد افت فشار آب خواهید بود؛ بدین ترتیب گاهی نیاز است تا شما از پمپ کمکی استفاده کنید.
اسپرینکلر خشک بیشتر مناسب ساختمان‌ها بوده چون شرایط برای نشت آب وجود ندارد و در صورت نیاز آب در شبکه قرار می‌گیرد.
مزایای استفاده از اسپرینکلر
استفاده از اسپرینکلر مزیت‌های زیادی برای کاربران به همراه دارد که ما آنها را معرفی می‌کنیم:
- اولین و مهمترین مزیت استفاده از اسپرینکلر ساده بودن روش اجرای آن است. این دستگاه زمانی نصب می‌شود که شما در حال طراحی تأسیسات ساختمان هستید؛ به همین دلیل نصب و اجرای آن کاملا اصولی است و به ساختمان آسیبی وارد نمی‌کند.
- این دستگاه مدل‌های مختلفی دارد که برخی از آنها برای نصب نیازی به دتکتور ندارند و شما می‌توانید به صورت کاملا مستقل آنها را نصب و اجرا کنید. در نظر داشته باشید که مدل‌های سیلابی برای نصب نیاز به دتکتور دارند.
- این دستگاه برای خاموش کردن آتش و مهار آن تنها از آب استفاده می‌کند؛ به همین دلیل بکارگیری این سیستم برای کاربران کم هزینه است و صرفه اقتصادی خوبی دارد.
- مزیت دیگر استفاده از اسپرینکلر مقاومت آنها در برابر سرما و یخ زدگی است که شما می‌توانید در محیط‌های سرد مدل خشک این دستگاه را نصب کنید.
- ساختمان‌هایی که به این سیستم مجهز هستند باید هزینه بیمه کمتری را پرداخت کنند.
سخن پایانی
حریق تهدیدی بزرگ برای مناطق مسکونی، اداری و تجاری که شما می‌توانید با در اختیار داشتن اسپرینکلر به راحتی آن را کنترل کنید. این دستگاه دارای مدل‌های و برند های مختلفی مانند اسپرینکلر آریا کوپلینگ، اسپرینکلر کالن و… تولید می شوند. که شما می‌توانید متناسب با نوع فضا و حجم آتش آن را انتخاب کنید. ترکیبات موجود در این دستگاه برای خاموش کردن حریق در نظر گرفته شده‌اند و می‌توانند در کمترین زمان این کار را انجام دهند. تبدیل کردن آب به قطره‌های ریز و با پاشش و شعاع زیاد باعث شده تا حریق به خوبی پوشش داده شود.
با سلام
ممنون از اطلاعات مفیدتون – ترکیبات مایع داخل اسپرینکلر چه میباشد؟
الکل اصلی‌ترین مایع داخل اسپرینکلر است؛ به همین دلیل متناسب با دما تغییر رنگ پیدا می‌کند و شما این ماده را با رنگ‌های مختلفی مشاهده می‌کنید. بالا و پایین شدن دما رنگ مایع را به طور کلی تغییر می‌دهد به طوری که به راحتی قابل شناسایی است.