با توجه به خطرات بالقوه در محیط‌های الکتریکی، استفاده از وسایل حفاظتی مانند کلاه ایمنی مناسب، دستکش عایق برق، لباس عایق برق و… اهمیت زیادی دارد. انتخاب کلاه ایمنی مناسب برقکاران یک مسئله بسیار حیاتی است و افراد بایستی توجه ویژه‌ای نسبت به استفاده از آن داشته باشند. کلاه ایمنی برقکاران باید بتواند از سر و صورت برقکار در برابر صدمات جسمانی و الکتریکی محافظت کند. این وسیله حفاظتی باید به طور کامل با استانداردها و مقررات ایمنی مرتبط باشد و ویژگی‌های ضروری را رعایت کرده باشد تا سلامت برقکاران را در برابر جریان الکتریسته و آسیب‌های فیزیکی حفظ نماید.
رنگ کلاه ایمنی برقکاران طبق استاندارد چه رنگی است؟
رنگ کلاه ایمنی برقکاران براساس استانداردها و مناطق مختلف ممکن است، متفاوت باشد. در برخی استانداردها و قوانین ایمنی بین‌المللی و منطقه‌ای، رنگ زرد و نارنجی به عنوان رنگ‌های استاندارد برای کلاه ایمنی برقکاران تعیین شده‌اند. رنگ‌های زرد و نارنجی به عنوان رنگ‌های هشدار دهنده و مشخص کننده خطرات الکتریکی شناخته می‌شوند.
- استاندارد ANSI/ISEA Z89.1 (استاندارد ایالات متحده): کلاه ایمنی برقکاران معمولاً به رنگ زرد است.
- استاندارد EN 50365 (استاندارد اروپا): کلاه ایمنی برقکاران باید نارنجی رنگ باشد.
- استاندارد AS/NZS 1801 (استاندارد استرالیا و نیوزیلند): کلاه ایمنی برقکاران معمولاً به رنگ نارنجی است.
کلاس کلاه ایمنی مناسب برقکاران
کلاس‌های C، E و G به کلاس‌های استاندارد ANSI/ISEA Z89.1 مرتبط با کلاه‌های ایمنی اشاره دارند. این استاندارد برای تعیین نوع و سطح حفاظت کلاه‌های ایمنی استفاده می‌شود. در ادامه توضیحاتی درباره هر یک از این کلاس کلاه ایمنی برق بیان شده است:
- کلاس C (Conductive): کلاه‌های ایمنی کلاس C از مواد رسانا مانند فلز ساخته شده‌اند و جریان الکتریکی را عبور می‌دهند. این کلاه‌ها برای محافظت در برابر ضربه و سقوط اشیاء استفاده می‌شوند؛ اما نیاز به محافظت در برابر خطرات الکتریکی ندارند. بنابراین برقکارانی که در محیط‌هایی با ولتاژ بالا کار می‌کنند، از کلاه‌هایی با کلاس E استفاده می‌نمایند.
- کلاس E (Electrical): کلاه‌های ایمنی کلاس E برقکاران را در برابر خطرات الکتریکی محافظت می‌کنند. آن‌ها از مواد غیررسانا ساخته‌شده‌اند و از برقکاران در برابر جریان الکتریکی با ولتاژ بالا تا حداکثر 20 کیلوولت حفاظت می‌کنند. طبق استانداردها و مقررات ایمنی الکتریکی، وقتی با ولتاژ ۲۰۰۰۰ ولت و فرکانس ۶۰ هرتز در تماس هستیم، میزان نشت جریان در طول یک دقیقه باید کمتر از ۹ میلی‌آمپر باشد. کلاه‌های کلاس E همچنین می‌توانند در برابر سقوط اشیاء و ضربه‌ها نیز مقاومت نشان دهند.
- کلاس G (General): کلاه‌های ایمنی کلاس G بیشتر برای محافظت در برابر خطرات ضربه و سقوط اشیاء استفاده می‌شوند. آن‌ها از مواد رسانا مانند پلاستیک ساخته شده‌اند و به خوبی در برابر ضربه‌های قوی و سقوط اجسام مقاومت نشان می‌دهند. با این حال کلاه‌های کلاس G معمولاً از مقاومت الکتریکی کافی برای محافظت در برابر جریان الکتریکی با ولتاژ بالا برخوردار نیستند. این نوع کلاس در برابر جریان الکتریکی وصل شده به ولتاژ ۲۲۰۰ ولت متناوب با فرکانس ۶۰ هرتز، اجازه نشت جریان بیش از ۳ میلی‌آمپر در طول یک دقیقه تماس را نمی‌دهند.
انواع کلاه های ایمنی مانند کلاه ایمنی کار در ارتفاع و کلاه ایمنی مهندسی همگی بر اساس این کلاس ها تقسیم بندی می شوند.
همچنین بخوانید: محبوب ترین برند های کفش ایمنی در بازار
نحوه بررسی ایمن بودن کلاه های عایق برق برقکاران
انتخاب کلاه ایمنی مناسب برقکاران نیازمند دقت و آگاهی از ویژگی‌های آن است. برخی از ویژگی‌های مهم که باید به آن‌ها توجه کرد، عبارتند از:
استانداردها و گواهینامه‌های کلاه برق کاران
- ANSI/ISEA Z89.1: این استاندارد برای ایمنی کلاه‌های سر از جمله کلاه ایمنی برقکاران در ایالات متحده آمریکا استفاده می‌شود. این استاندارد مشخصات فیزیکی، عملکرد مکانیکی و خاصیت عایقی را تعیین می‌کند.
- EN 50365: این استاندارد اروپایی برای کلاه‌های عایق برق مورد استفاده در اروپا تعیین شده است؛ که آن را در رابطه با خواص الکتریکی و عملکرد عایقی بررسی می‌کند.
- AS/NZS 1801: این استاندارد استرالیا و نیوزیلند برای کلاه‌های ایمنی به کار می‌رود و شامل مشخصات فیزیکی، عملکرد مکانیکی و خواص عایقی است.
خاصیت عایقی و مقاومت
- کلاه ایمنی برقکاران باید بتواند به عنوان یک عایق خوب عمل کرده و مانع از عبور جریان برق تا 20.000 ولت شود. عایق بودن کلاه به معنای مقاومت در برابر جریان الکتریکی است. برای اطمینان از قابلیت عایقی کلاه، معمولاً از موادی مانند پلیمرهای عایق، پلی‌اتیلن، پلی‌پروپیلن، پلی‌کربنات ساخته‌می‌شود و نباید از قطعات فلزی در ساخت کلاه استفاده شده‌باشد.
- کلاه ایمنی عایق برق باید مقاومت مکانیکی مناسبی داشته باشد تا از افراد در برابر حوادث فیزیکی محیط کار محافظت کند. این شامل مقاومت در برابر ضربه، فشار و سایش است. برخی از کلاه‌های عایق برق دارای لایه‌هایی از مواد مانند ABS (آکریلونیتریل بوتادیِن استایرن) یا پلی‌کربنات هستند که مقاومت مکانیکی بالایی دارند.
طراحی و ساختار
- کلاه ایمنی برقکاران باید دارای طراحی مناسب و استفاده آسان در زمان طولانی باشد. این شامل وزن کمتر از 400 گرم، قابلیت تنظیم برای انطباق با اندازه سر و پهنای بند سر می‌شود. همچنین برخی از کلاه‌های عایق برق دارای پوشش داخلی هستند که از تعریق جلوگیری می‌کند.
- کلاه باید در دماهای محیطی معتدل تا بسیار سرد و گرم عملکرد درستی داشته باشد. برخی از استانداردها و تست‌ها از جمله تست دمای قابل تحمل استفاده می‌کنند تا این قابلیت را بررسی نمایند.
علائم و نشانه‌های کلاه ایمنی مناسب برقکاران
- کلاه ایمنی باید دارای علائم و نشانه‌های مشخصی باشد که اطلاعات مربوط به تولید کننده، استانداردها و ویژگی‌های کلاه را دربرگیرند. این اطلاعات می‌توانند شامل نام تولید کننده، شماره استاندارد، تاریخ تولید و سایز دور سر باشند.
- کلاه‌های عایق برق برای اطمینان از کیفیت و عملکرد باید طبق استانداردها و مقررات مربوطه سنجیده شوند و تاییدیه‌های لازم را دریافت کنند. این آزمون‌ها ممکن است شامل آزمون عایقی، آزمون مقاومت مکانیکی و آزمون دمای پایداری باشند.
- کلاه ایمنی برقکاران دارای طول عمر مشخصی است و بعد از آن نباید استفاده شود. اطلاعات مربوط به تاریخ انقضا و دوره عمر کلاه روی کلاه درج شده‌اند و کاربران باید به آن توجه کنند.
تمیز کردن کلاه ایمنی برق
تمیز کردن کلاه ایمنی برق برای عملکرد و کارایی صحیح آن اهمیت زیادی دارد. در زیر چند راهنمایی برای تمیز کردن کلاه ایمنی برق ذکر شده‌اند:
- قبل از باز کردن کلاه یا لمس قطعات داخلی آن، در صورت وجود باتری یا منبع تغذیه، آن را از کلاه جدا کنید. این کار برای جلوگیری از هرگونه تماس الکتریکی ناخواسته و خطر شوک الکتریکی ضروری است.
- از مواد شیمیایی قوی، محلول‌های حاوی حلال، مواد سایش زا و… برای تمیز کردن کلاه ایمنی برق استفاده نکنید. این مواد ممکن است باعث خوردگی بخش‌هایی از کلاه شوند و عملکرد آن را تحت تاثیر قرار دهند.
- اگر کلاه ایمنی در تماس با برق بوده و حاوی جریان الکتریسته است، قبل از شروع به تمیز کردن، آن را با آب گرم و ملایم بشویید تا ذرات و آلودگی‌ها از روی آن پاک شوند.
- با استفاده از حوله مرطوب، کلاه را به دقت پاک کنید. به خصوص به نقاطی مانند پنجه‌ها، بند سر و سایر قسمت‌های قابل جدا شدن توجه نمایید. در صورت لزوم، می‌توانید از مسواک نرم، برس یا حوله مایکروفایبر استفاده کنید.
- پس از تمیز کردن، کلاه را خشک کنید. استفاده از هوای گرم یا خشک کن ممکن است منجر به آسیب دیدن کلاه شود. اجازه دهید کلاه در دمای محیط خشک شود یا از حوله خشک استفاده نمایید.
- کلاه ایمنی برق را از نظر ترک خوردگی، آسیب‌های جدی، پارگی‌ها یا قطعات شکسته بررسی کنید. اگر هر یک از این موارد وجود دارد، کلاه را تعمیر کنید یا آن را با یک کلاه جدید جایگزین نمایید.