دتکتور گاز یکی از ابزارهای حیاتی در بسیاری از محیط ها مانند خانه ها، ساختمانها، کارخانجات، وسایل نقلیه، و… است که برای تشخیص گازهای خطرناک و جلوگیری از وقوع حوادث غیرمنتظره به کار میروند. اما به دلایل مختلفی ممکن است دتکتور گاز از کار بیفتد و نتواند به درستی عمل کند.
دتکتور گاز
دتکتور گاز یا سنسور گاز، یک تجهیز الکترونیکی است که برای تشخیص گازهای سمی موجود در محیط استفاده میشود. دتکتورهای گاز عموماً برای تشخیص گازهای سمی و قابل اشتعال مانند گاز طبیعی، پروپان، بوتان، دود، کربن مونوکسید، هیدروژن و سایر گازهای خطرناک استفاده می‌شوند.
عملکرد دتکتور گاز به این صورت است که در صورتی که حضور گازی خاص در محیط تشخیص داده شود، این تجهیز با اعلام هشدار به کاربر اطلاع می‌دهد که از محل خطرناک خارج شود یا اقدامات لازم برای جلوگیری از وقوع حادثه را انجام دهد. در دتکتورهای گاز، از حسگرهایی با نام‌های مختلفی مانند حسگر الکتروشیمیایی، حسگر نشت گاز، حسگر هالیدهای فلزی و … استفاده میشود. این حسگرها با توجه به نوع گاز خاص، تغییراتی در جریان برق و یا تغییرات در میدان مغناطیسی ایجاد می‌کنند که این تغییرات سپس توسط تجهیز الکترونیکی دتکتور گاز تفسیر و تشخیص داده می‌شوند. دتکتور ها در انواع مختلفی مانند دتکتور دودی و دتکتور حرارتی نیز موجود می باشند.
بیشتر بخوانید: معرفی انواع دتکتور آتش نشانی
چه دلایلی می توانند عملکرد دتکتور گاز را مختل کند؟
با توجه به اینکه گازهای سمی و قابل انفجار در محیط کار می‌توانند خطرات جدی برای سلامت کارکنان و تجهیزات ایجاد کنند، نصب دتکتور گاز در این محیط ها از اهمیت بسیار بالایی دارد. با این حال این دستگاه ممکن است در اثر عوامل مختلف دچار مشکل شود. در ادامه به مهم ترین عوامل موثر در مختلف سازی عملکرد دتکتور اشاره خواهیم کرد.
انقضای دتکتور گاز
هر دتکتور گاز عمر مفید خودش را دارد که پس از آن، توانایی تشخیص گازهای خطرناک را از دست می‌دهد. این عمر مفید برای هر دتکتور، بسته به نوع دستگاه و شرایط کاری آن، ممکن است متفاوت باشد. در طول زمان و به دلیل فرایندهای شیمیایی و فیزیکی داخل دتکتور، سنسورها و الکترونیک دستگاه تحت تاثیر قرار می‌گیرند و کیفیت و دقت تشخیص دتکتور کاهش می‌یابد؛ در نتیجه، هر چه دتکتور بیشتر استفاده شود، عمر مفید آن کاهش می‌یابد. در نهایت ممکن است دستگاه در اثر فرسودگی توانایی تشخیص صحیح گازهای خطرناک را از دست بدهد؛ بنابراین، توصیه میشود که در صورتی که عمر مفید دستگاه به پایان رسیده اقدام به تعویض کنید، تا تشخیص صحیح گازهای خطرناک در محیط زندگی تضمین شود.
نقص فنی دتکتور گاز
نقص فنی می‌تواند به دلایل مختلفی باعث از کار افتادن دتکتور گاز شود. مثلاً، در صورتی که قطعات الکترونیکی دستگاه آسیب دیده باشد، ممکن است نتواند به درستی کار کند و از کار بیفتد. علاوه بر این، مشکلات در نرم‌افزار دتکتور گاز می‌تواند باعث از کار افتادن آن شود. برای مثال، در صورتی که الگوریتم‌های مورد استفاده در دتکتور گاز با خطا مواجه شوند، ممکن است عملکرد دتکتور مختلف شود و دیگر قادر به تشخیص گازهای خطرناک نباشد؛ در نتیجه توصیه میشود به صورت دورهای دتکتور گاز را از نظر فنی معاینه کنید.
نصب نادرست دتکتور گاز
نصب نادرست دتکتور گاز می‌تواند به دلایل مختلفی باعث از کار افتادن آن شود. برای مثال، نصب دتکتور گاز در محل‌هایی که دارای شرایط مناسب نیستند، می تواند مانع از عملکرد صحیح دستگاه شود. این عامل می‌تواند به تدریج تواناییهای دستگاه برای تشخیص گازهای سمی را از بین ببرد. به‌طور کلی، باید در نصب دتکتور گاز، به عوامل مختلفی مانند محل نصب، نوع گازهایی که قرار است تشخیص داده شوند، نوع دتکتور و … توجه شود؛ بنابراین، برای جلوگیری از این نوع مشکلات، توصیه میشود که نصب دتکتور گاز را به فنی‌کاران ماهر و با تجربه بسپارید.
همچنین بخوانید: محل نصب انواع دتکتور آتش نشانی
شرایط محیطی
شرایط محیطی مختلف می‌توانند باعث از کار افتادن دتکتور گاز شوند. برای مثال، در شرایطی که دما بسیار پایین یا بسیار بالا است، احتمال دارد دتکتور گاز نتواند به درستی کار نکند. در دمای پایین، باتری دتکتور گاز ممکن است قادر به ارائه برق کافی برای دستگاه نباشد و در نتیجه دتکتور گاز خاموش شود؛ همچنین، در دماهای بالا، الکترونیک داخلی دتکتور گاز ممکن است دچار خطا شود و دستگاه به درستی کار نکند.
سخن پایانی
دتکتورهای گاز، به عنوان یک وسیله مهم جهت اطلاع رسانی در صورت وجود گازهای سمی، از اهمیت بسیاری برخوردارند. اما ممکن است به دلایلی از کار افتاده و نتوانند به صورت صحیح عمل کنند. برخی از دلایل از کار افتادن دتکتور گاز شامل: انقضای عمر دستگاه، نصب نادرست، نقص فنی، شرایط محیطی نامساعد مانند تنظیمات نامناسب در محیط‌های خشک و گرم، مانع شدن مسیر هوا و… می‌شوند. برای جلوگیری از این موارد، لازم است که دتکتورهای گاز به صورت دورهای بازبینی و بررسی شوند و در صورت لزوم تعویض گردند تا اطمینان حاصل شود که همواره قابل اعتماد و کارکردی هستند.
