استفاده از اسپرینکلر یکی از موثر ترین و بهترین روش کنترل و اطفا حریق است که در صورت تشخیص آتش و افزایش دمای محیط بیش از مقدار تعیین شده به صورت خودکار فعال شده و آب را بر روی آتش تخلیه کرده و به مهار و اطفای حریق کمک می کند. بیش از 99 درصد آتش سوزی ها با سیستم اسپرینکلر استاندارد قابل کنترل می باشد و این محصول به طور گسترده در جهان مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع اسپرینکلر
اسپرینکلر ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از: اسپرینکلر تر، اسپرینکلر خشک، پیش عملگر و سیلابی
اسپرینکلر تر: این نوع از اسپرینکلرها به لوله های پر از آب متصل هستند که به محض تشخیص حریق آب را فورا تخلیه کرده و به مهار آتش کمک می کند.
اسپرینکلر خشک: این اسپرینکلرها به شبکه تحت فشار متصل هستند و به محض تشخیص حریق و فعال شدن، فشار هوا کاهش می یابد باعث ورود آب به شبکه لوله کشی و تخلیه آب می شود.
پیش عملگر: این نوع اسپرینکلرها به عنوان وسیله کمکی در مکان هایی که آب تاثیر منفی بر آتش دارد کاربرد دارند.
سیلابی: در این مدل تمامی اسپرینکلرها باز است و آب را به صورت آب فشان بر روی حریق می پاشد.
هر کدام از این اسپرینکلر ها مزایا و معایب خود را دارند به طور مثال احتمال یخ زدگی در مدل خشک، کمتر از مدل تر است و لولههای انتقال و اسپرینکلرهای مدل تر در درجه حرارت پایین سریع تر یخ می زنند. همچنین میزان خوردگی خطوط لوله در سیستم تر کمتر از سیستم خشک است.
از دیگر مدل های اسپرینکلر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اسپرینکلر بالا زن: اسپرینکلر بالا زن یک نوع اسپرینکلر است که به صورت عمودی در سقف نصب می شود. این اسپرینکلرها آب را به صورت گنبدی شکل به سمت بالا پاشش می کنند. اسپرینکلرهای بالا زن برای ساختمان هایی که دارای سقف های بلند یا سقف های شیب دار هستند، مناسب هستند. همچنین، این اسپرینکلرها برای ساختمان هایی که دارای تجهیزات حساس هستند، مناسبند. زیرا آب را به صورت محدود در یک منطقه می پاشند.
اسپرینکلر پایین زن: اسپرینکلر پایین زن یک نوع اسپرینکلر است که به صورت افقی در سقف نصب می شود. این اسپرینکلرها آب را به صورت مستقیم به پایین پاشش می کنند. اسپرینکلرهای پایین زن برای ساختمان هایی که دارای سقف های کوتاه هستند، مناسب هستند. علاوه بر این این اسپرینکلرها برای ساختمان هایی که دارای تجهیزات حساس نیستند، مناسبند. زیرا آب را به صورت گسترده در یک منطقه می پاشند.
اسپرینکلر آریا کوپلینگ و اسپرینکلر کالن از برند های مطرح و با کیفیت تولید کننده این محصول می باشند.
روش های جلوگیری از یخ زدن اسپرینکلر
افت دما و سرد شدن هوا در فصولی از سال، باعث یخ زدن سیستم اسپرینکلر می شود. در صورت یخ زدن اسپرینکلر در صورت وقوع حریق اسپرینکلر منجمد نمی تواند کمکی به اطفا حریق کند و جان افراد به خطر می افتد بنابراین لازم است مالکان اقدامات مناسبی برای جلوگیری از یخ زدن اسپرینکلر ها انجام دهند.
روش های متعددی برای جلوگیری از یخ زدگی اسپرینکلر وجود دارد که بهترین و موثر ترین آنها به شرح زیر است:
- استفاده از ضد یخ
طبق استاندارد NFPA یکی از روشهای جلوگیری از یخ زدگی اسپرینکلرها در مناطقی که احتمال یخ زدن وجود دارد استفاده از ضد یخ است. البته باید به این نکته توجه کرد که ضد یخ ها پس از مدتی استفاده خاصیت خود را از دست می دهند و باید هر یک سال یا حداقل هر دو سال کامل عوض شوند. یکی دیگر از نکات استفاده از ضد یخ ها غلظت آن است که هرچه قدر غلظت ضد یخ بیشتر از آب باشد کارایی آن بهتر است.
- محلول ضد یخ گلیسیرین یا پروپیلن گلایکول
هر دوی این مواد اشتعال پذیرند و باید حتما با آب مخلوط شوند و به سیستم اسپرینکلر تزریق شوند تا از یخ زدن اسپرینکلر جلوگیری شود. باید توجه کرد که هرگونه افزایش غلظت این مواد منجر به افزایش آتش و گسترش حریق می شود.
- گرم کردن مخزن اسپرینکلرها
طبق استاندارد NFPA می توان با گرم کردن مخزن آب اسپرینکلر از یخ زدن آن جلوگیری کرد.
- استفاده از ردیابی گرما
ردیابی گرما یک وسیله گرمایشی است که به لوله اسپرینکلر می پیچد تا از یخ زدن اسپرینکلر جلوگیری کند و گرما ایجاد کند.
- استفاده ازعایق الیاف معدنی
اگر در عایق بندی ساختمان شکافی وجود داشته باشد باعث یخ زدن اسپرینکلر می شود بنابرای استفاده از عایق الیاف معدنی باعث جلوگیری از یخ زدن اسپرینکلر ها می شود.
- شست و شوی مخزن اسپرینکلر
شست و شوی مخزن اسپرینکلر یکی از روشهای جلوگیری از یخ زدن است.
- استفاده از حرارت مناسب در سراسر ساختمان
اگر از منبع گرمایی مناسب در ساختمان استفاده نشود گرمای کافی به لوله های اسپرینکلر نمی رسد و باعث یخ زدن می شود.
باید به این نکته توجه کنید که اگر اسپرینکلر دچار یخ زدگی شد برای آب کردن انجماد آن نباید از شعله آتش استفاده کنید زیرا هم باعث آسیب دیدن اسپرینکلر می شود و هم باعث بیشتر شدن حریق می شود. همچنین برای جلوگیری از یخ زدن اسپرینکلر بهتر از پیش از فرا رسیدن فصل سرما از یک متخصص کمک بگیرید.