بین بلایایی که باعث تلفات جانی و مالی میشوند، همیشه باید پرانتز ویژه‌ای برای آتش سوزی باز کرد. اکثر آتش سوزیهایی که با اثرات مخرب خود جلب توجه میکنند، معمولاً ناشی از خطاهای انسان محورند. برای این که آتش نشانان بتوانند به خوبی آتش را مهار نمایند، باید انواع تجهیزات خودروهای آتش نشانی شان کامل باشد. در این مقاله به انواع و اقسام تجهیزات در ماشین‌های آتش نشانی و همچنین بررسی ساخت اولین ماشین آتش نشانی در جهان می پردازیم.
انواع تجهیزات خودروهای آتش نشانی
برخی از متخصصان، آتش را به مثابه یک حیوان وحشی می‌دانند که مهار آن یک چالش بزرگ است. البته آتش نشان‌ها در سایر حوادث مانند سیل، تصادف، زلزله و ریزش نیز مداخله و به افراد کمک میکنند. تنها تعامل یک تیم آموزش دیده با تجهیزات مناسب تضمین کننده تکمیل موفقیت آمیز عملیاتها خواهد بود. اکثر استانداردهای تجهیزات خودروهای آتش نشانی، در سال‌های اخیر بازنگری شده‌اند یا در شرف تجدید نظر هستند تا با نیازهای روز جامعه سازگار شوند.
در تصویر زیر نمایی از داخل ماشین آتش نشانی ( به انگلیسی: Fire truck ) را مشاهده می کنید.
همچنین بخوانید: ربات آتش نشانی چیست؟
تجهیزات داخل ماشین آتش نشانی
انواع تجهیزات خودروهای آتش نشانی را میتوان تقریباً در چهار گروه نجات دهنده، اطفا حریق، پزشکی و روشنایی و اخطار دهنده تقسیم کرد. در ادامه به بررسی کاربرد و اسم وسایل آتش نشانی می پردازیم.
تجهیزات نجات
تجهیزات خودروهای آتش نشانی واقع در این گروه در جهت نجات افراد از حادثه مورد نظر استفاده میشوند.
دستگاه محافظ تنفسی
دستگاه تنفسی آتش نشانی افراد را در مقابل گازهای سمی و دود مقاوم میکند. آتش نشانان میتوانند خیلی به منبع آتش نزدیک شوند و بدون خفگی با آتش در ساختمان مقابله نمایند.
وینچ بوفالو
وینچ بوفالو می‌تواند بارهایی تا وزن 10 تن را بالا ببرد. آنها با فشار روغن کار میکنند و با دست پمپاژ میشوند.
وینچ کابلی
از وینچ کابلی میتوان برای کشیدن بارهای 5 تنی استفاده کرد. این قطعه بدون موتور بوده و با دست و حرکات پمپاژ کار میکند. البته برخی از خودروهای آتش نشانی دارای وینچ داخلی هستند.
کیسه‌های بالابر
کیسه‌های بالابر میتوانند تا 40 تن بار را بلند کنند. برای مثال زمانی که فردی در زیر سقف بتنی یا تیر فولادی گیر افتاده از این کیسه ها استفاده میشود. آنها با فشار هوا کار میکنند. برخی از کیسه ها این مزیت را دارند که میتوانند آوار را تا 80 سانتی‌متر بلند نمایند.
فن با راندمان بالا
دود بسیار خطرناک‌تر از آتش است. این دستگاه به معنای واقعی کلمه، دود آتش را از ساختمان بیرون می‌راند. در نتیجه افراد گرفتار میتوانند با خیال راحت از خانه خارج شوند.
اره برقی
اره برقی در مدیریت طوفان‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد، به طوری که جاده‌های مسدود شده توسط درختان افتاده را میتوان در سریع‌ترین زمان ممکن باز کرد.
پخش کننده نجات
در یک حادثه رانندگی، با کمک یک پخش کننده نجات هیدرولیک، مانند ست هیدرولیک لوکاس میتوان ورقه‌های فلزی فرورفته و خم شده را مدیریت و فرد گرفتار شده را آزاد کرد.
قیچی آتش نشانی
از قیچی برای بریدن ورق های مختلف مثل سقف ماشین استفاده میشود؛ تا پزشک بتواند به بهترین نحو ممکن مصدوم را درمان کند. این وسیله یک ابزار هیدرولیکی است که برای برش مواد سخت در عملیات آتش نشانی استفاده می شود. این ابزار معمولاً برای برش فلز، چوب، شیشه و بتن استفاده می شود. قیچی های آتش نشانی در ماشین های آتش نشانی حمل می شوند و توسط آتش نشانان برای نجات افراد از زیر آوار یا برش مواد خطرناک استفاده می شوند.
سیلندر نجات
سیلندر نجات مکمل پخش کننده نجات است. میتوان از آن برای باز کردن دهانه‌هایی تا 160 سانتی‌متر استفاده کرد.
سایر وسایل آتش نشانی
بیل کاربردهای زیادی دارد. به عنوان مثال برای پر کردن کیسه‌های شن یا برای انتقال خاک از خیابان به بیل نیاز است. سایر وسایلی که باید در ماشین‌های آتش نشانی قرار داده شوند عبارتند از: هالیگان، اره، تبر(تبر آتش نشانی دارای یک تیغه در یک طرف و یک میخ کش در طرف دیگر است)، قلاب، سیم بکسل، قیچی، چاقو، طناب، بلندگو دستی، تسمه و یک جعبه ابزار کامل.
همچنین بخوانید: نردبان آتش نشانی چه ویژگی هایی دارد؟
اگرچه به نظر نمی‌رسد اما این قبیل ابزارآلات از جمله مهم‌ترین تجهیزات خودروهای آتش نشانی به حساب می‌آیند.
تشک نجات
تشک نجات، هنگام نجات چندین نفر از طریق پنجره یا بالکن استفاده میشود. چرا که به کاربردن نردبان بسیار زمان بر و استفاده از آن در ارتفاع سخت است. امداد پرشی توسط دو آتش نشان در مدت زمان کوتاهی به پایان میرسد. یک سیستم حامل پر از هوا، فرد پرش کننده را می‌گیرد (تا 16 متر). پس از هر پرش، تشک به طور اتوماتیک خود را در عرض 10 ثانیه تنظیم میکند و برای استفاده دوباره آماده میشود.
نوع دیگری از تشک های نجات هم وجود دار کههنگام استفاده از این تشک پرش، 16 مرد برای نگه داشتن آن باید حضور داشته باشند. خطر مصدومیت، هم برای خدمه و هم برای کسی که از ارتفاع زیاد میپرد بیشتر از نمونه قبل خواهد بود.
سه پایه نجات
سه پایه نجات یک دستگاه مکانیکی است که برای دسترسی به نقاط عمودی استفاده می شود. این دستگاه معمولاً از سه پایه تشکیل شده است که توسط یک وینچ به هم متصل می شوند. وینچ برای بلند کردن و پایین آوردن افراد یا تجهیزات استفاده می شود.
حلقه بر
در برخی مواقع ممکن است که یک حلقه در انگشت یا دست فرد مصدوم گیر کرده باشد که با کمک حلقه بر به راحتی میتوان فرد را آزاد کرد.
نردبان
با چهار قسمت از یک نردبان تلسکوپی به طبقه دوم یک خانه خواهید رسید. البته انواع و اقسام نردبان آتش نشانی از جمله نردبان‌های قلابی بر کابین ماشین‌های آتش نشانی قرار داده میشوند تا آتش نشانان متناسب با موقعیت یک نمونه را انتخاب نمایند.
ژنراتورهای برق
بسیاری از دستگاه‌ها با برق کار میکنند. معمولا ژنراتورهای قابل حمل 8 کیلو ولت آمپر تولید میکنند. در حالی که ژنراتورهای بزرگتر میتوانند تا 25 کیلو ولت آمپر را تأمین نمایند.
دستگاه برش
میله‌های فلزی را میتوان از طریق این دستگاه برش داد یا لولاهای در را با چرخ زاویه‌ای جدا کرد. همچنین میتوان از آن برای برش دهانه واگن‌های راه آهن نیز استفاده کرد. دستگاه برش یا برقی است یا موتور بنزینی خودش را دارد.
دوربین حرارتی
با دوربین تصویربرداری حرارتی، میتوان آتش پنهان را کشف کرد، به عنوان مثال آتشی که در ساختار سقف قرار دارد. همچنین با دوربین تصویربرداری حرارتی افراد بی هوش سریع پیدا میشوند حتی اگر دود خیلی غلیظ باشد. با توجه به هزینه‌های بسیار بالای این دوربین احتمالا خیلی از ایستگاه‌های آتش نشانی فاقد آن هستند.
همچنین بخوانید: پهپاد آتش نشانی و کاربرد های آن
خاموش کننده‌ها
تجهیزات خودروهای آتش نشانی واقع در گروه خاموش کننده، اصلی‌ترین تجهیزات به حساب می آیند. هرچقدر تجهیزات متنوع‌تری در اختیار آتش نشانان قرار داشته باشد با قدرت عمل بیشتری آتش را مهار میکنند.
Hi-Press یک دستگاه خاموش کننده فشار قوی با فشار عملیاتی 34 بار است. در مخزن خود 10 لیتر آب همراه با افزودنیهای خاموش کننده دارد. یک ماشین کاملاً آتش گرفته را با این وسیله میتوان نجات داد.
کپسول آتش نشانی
کپسولها بخشی از تجهیزات استاندارد هر ماشین آتش نشانی هستند و برای مبارزه با آتش سوزیهای کوچک یا برای کارهای پس از اطفاء استفاده میشوند. این تجهیزات نمونههای مختلفی دارند اما ما غالباً نمونههای اهرمی آن را دیده‌ایم که کار با آنها بسیار راحت است. اما برخی از کپسولها یک پمپ دارند که با هر بار پمپ زدن مقداری ماده‌ی اطفا حریق وارد شلنگ میشود. نمونه های پمپی از کپسولهای اهرمی بزرگتر و سنگینتر میباشند.
شیلنگ مکش
شلنگهای مکش در کنار پمپهای آتش نشانی میتوانند آب موجود در یک مخزن یا کانتینر را بمکند. شیلنگ‌های سایز A با توری سیمی پیچیده شده‌اند تا استحکام آنها افزایش یابد.
لوله و نازل فوم
بعضا ممکن است برای اطفا حریق، فوم گزینه مناسب تری نسبت به آب باشد. بنابراین لولهها و نازلها باید به سرعت تعویض شوند. استفاده از لوله و نازل مناسب نیاز به دانش فنی دارد و مدیر عملیات تصمیم می‌گیرد که در هر موقعیت از چه وسایلی استفاده شود.
شیلنگ آتش نشانی
شیلنگ‌های آتش نشانی در اندازه‌های مختلف (از A تا D) تولید میگردند. نمونههای سایز D کمترین قطر را دارند. برای این که بتوان شلنگها را به خوبی در کابین ماشین و در کنار سایر تجهیزات جا داد باید آنها را دولا رول کرد. معمولا زمانی که آتش بزرگ است و به سرعت پیشروی میکند شلنگهای قطور کارایی بالاتری دارند.
نازل هوزریل سه حالته
نازل، سایزهای مختلفی دارد. سایز معمولی 100 لیتر آب را در دقیقه تحویل می‌دهد. از طرف دیگر یک نازل سایز B دارای دبی آب 400 لیتر در دقیقه میباشد. با اهرم می‌توانید بین جت کامل، واتر استاپ و جت اسپری جابجا شوید.
پمپ شناور
پمپ شناور برای عملیات سیلاب ضروری است. این پمپها هم آب و هم خاک را به سرعت می‌مکند. به شکلی که قادرند 400 الی 800 لیتر آب را در یک دقیقه تخلیه نمایند.
جاروبرقی آب
جارو کردن گل و لای پس از سیل برای کاهش میزان خسارات بسیار ضروری میباشد. مخصوصا زمانی که سیل وارد مناطق مسکونی و آپارتمانی شده است. آبی که راکد مانده و راه خروجی ندارد با کمک این جاروها جمع آوری می شود.
توپ اطفا حریق
توپ اطفا حریق در آتش سوزیهای بزرگ، که شعله‌ها حرارت زیادی دارند ایده آل هستند. مواد و محرک‌های موجود در این توپ‌ها به سرعت واکنش نشان می‌دهند و به عنوان مواد اطفا حریق بر روی آتش پخش میشوند. توپ‌ها اطفا حریق در پوشش خارجی خود یک ماشه دارد که در اثر مجاورت با آتش پوشش توپ را باز میکند.
پرده آب یا واتر کرتین
این سیستم با تشکیل یک دیوار آبی ضمن خاموش کردن شعله‌های آتش محافظت خوبی در برابر گازها، دودها و حرارت آتش به وجود می‌آورد.
اجکتور پمپ
از این اجکتور پمپ آتش نشانی در راستای پمپاژ مایعات در سطوح پایین مانند چاه یا زیر زمین استفاده میشود. از اجکتور پمپ میتوان برای تخلیه‌ی مواد زائد نیز استفاده کرد.
کوپلینگ
کوپلینگها وسیله‌ای برای اتصالات محکم و قابل اعتماد میباشند. از کوپلینگ برای اتصال شلنگها، لولهها و شیرآلات و برای انتقال انواع گازها و مایعات استفاده میشود. کوپلینگهای آلومینیومی کاربردی‌ترین نمونه‌ها هستند.
آچار کوپلینگ
این آچار برای باز و بسته کردن کوپلینگ، شیر پنج پر آتش نشانی و درب بشکه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وسایل روشنایی و سیگنالینگ
این تجهیزات خودروهای آتش نشانی شامل اقلامی میشوند که کار را برای نیروهای امدادی راحت‌تر و از گسترش فاجعه جلوگیری میکنند. به این علت که افراد متوجه خطرهای احتمالی خواهند شد.
نورافکن‌ها
با نورافکن هالوژن میتوان صحنه تصادف را در شب روشن کرد. برخی از ماشین‌های آتش نشانی نیز دارای یک تیر چراغ هستند که فقط باید آن را گسترش داد. یک نمای خوب برای یک عملیات موفقیت آمیز کاملاً ضروری است.
بی‌سیم
بی‌سیم، واحدهای مختلف را در تماس با یکدیگر نگه می‌دارد. که این موضوع در عملیات‌های بسیار بزرگ ضروری میباشد.
چراغ دستی
لامپ‌های دستی فقط در شب استفاده نمی‌شوند. آتش نشان‌ها برای جستجو در اتاق‌های تاریک نیز به نور نیاز دارند.
پل شلنگ
تحت هیچ شرایطی خودروها نباید از روی شیلنگ آتش نشانی عبور کنند. در این پلها، حداکثر دو شیلنگ بین دو سطح شیب‌دار قرار می‌گیرند. سپس خودروها بدون آسیب رساندن به لوله از روی پل عبور میکنند.
راکت‌های ایست و حرکت چراغ‌دار
این راکتها ترافیک را تنظیم میکنند. به عبارتی در شرایط ضروری یکی از آتش نشان‌ها مسئول هدایت ماشین‌ها در منطقه حادثه دیده می‌گردد. آتش نشان مسئول با راکت قرمز علامت ایست و با راکت سبز علامت حرکت را به ماشین‌ها ابلاغ می‌نماید. برای سهولت در استفاده، این راکتها چراغ دارند تا در شب نیز قابل رویت باشند.
مخروط ترافیکی
مخروط‌های ترافیکی برای ایمن سازی صحنه تصادف یا منحرف کردن ترافیک کاملا ضروری هستند. آنها در یک یا دو ردیف مرتب میشوند تا مسیر درست را به رانندگان نشان دهند.
چراغ هشدار
در شب، چراغ هشدار توجه رانندگان را به صحنه تصادف و انحراف ترافیک مربوطه جلب میکند.
جلیقه ایمنی
جلیقه‌های نارنجی با قابلیت دید بالا و نوارهای بازتابنده، از نیروهای کنترل ترافیک به‌ویژه در شب محافظت میکنند.
وسایل پزشکی
برخی از وسایل پزشکی باید در بین تجهیزات خودروهای آتش نشانی باشند. گاها نیاز است که یک اقدام پزشکی فوری توسط آتش نشانان انجام شود تا مصدوم زنده به بیمارستان برسد.
برانکارد
برانکارد تقریباً در تمام وسایل نقلیه آتش نشانی یافت میشود. هر برانکارد را میتوان تا کرد تا فضای ارزشمندی در ماشین آتش نشانی ذخیره شود. یکی از انواع برانکارد های پرکاربرد در آتش نشانی برانکارد بسکتی می باشد.
جعبه کمک‌های اولیه
نیروهای آتش نشانی موظفاند فوریتهای پزشکی را در صورت نیاز انجام دهند. امدادگران آموزش دیده اغلب در میان صفوف آتش نشانان هستند. بنابراین در هر ماشین آتش نشانی یک جعبه کمک‌های اولیه وجود دارد.
داخل ماشین آتش نشانی
داخل یک ماشین آتش نشانی معمولاً به دو بخش تقسیم می شود: کابین آتش نشانان و فضای بار. کابین آتش نشانان جایی است که آتش نشانان در طول عملیات آتش نشانی می نشینند و تجهیزات خود را ذخیره می کنند. فضای بار جایی است که تجهیزات آتش نشانی و سایر وسایل ذخیره می شود.
کابین آتش نشانان معمولاً دارای دو صندلی یا صندلی در جلو است که برای راننده و افسر ماشین آتش نشانی طراحی شده است. صندلی های عقب معمولاً برای آتش نشانان در نظر گرفته شده اند که در طول عملیات آتش نشانی به صحنه می روند. کابین آتش نشانان معمولاً دارای یک تابلوی ابزار و یک سیستم صوتی برای ارتباط با سایر آتش نشانان است.
فضای بار معمولاً دارای یک مخزن آب، یک پمپ آتش نشانی و سایر تجهیزات آتش نشانی مانند شلنگ، نردبان، و ابزار نجات است. فضای بار همچنین می تواند برای ذخیره وسایل دیگر مانند برانکارد و تجهیزات پزشکی استفاده شود.