اطفا حریق کارخانه ها یکی از مهمترین مواردی است که باید به آن در هر کارخانه و واحد صنعتی توجه شود. حریق و آتش سوزی می تواند باعث تلفات انسانی و مالی بسیاری شود و به همین دلیل باید از سیستم های اطفاء حریق مناسب و کارآمد استفاده کرد.
در این مقاله به بررسی سیستم اطفا حریق کارخانه ها و واحدهای صنعتی و ضرورت استفاده از آن ها می پردازیم. با مطالعه این مقاله می توانید بهترین سیستم اطفاء حریق را برای کارخانه یا واحد صنعتی خود انتخاب کنید و از طریق نصب و استفاده درست از آن، خطر آتش‌سوزی را به حداقل برسانید.
همچنین ببینید: پایه بادنما
سیستم اعلام و اطفا حریق مناسب برای کارخانه ها
سیستم اعلام حریق مناسب برای اطفا حریق کارخانه ها باید بر اساس نوع فعالیت واحد، اندازه و محل واحد، نوع مواد استفاده شده، نوع ساختمان و همچنین قوانین و مقررات مربوط به ایمنی و حفاظت در محیط کار تعیین شود.
در کل، سیستم اعلام حریق باید شامل دو بخش اصلی باشد: دتکتورها و دستگاه های اعلام حریق. در واحدهای صنعتی کوچک و متوسط، سیستم اعلام حریق با دتکتورهای دودی و دستگاه های اعلام حریق پنل آدرس پذیر کافی است. اما در واحدهای بزرگ، بهتر است از سیستم اعلام حریق آدرس پذیر با دتکتورهای گازی، دودی، حرارتی و اپتیکال استفاده شود. همچنین، در بعضی از موارد، از سیستم اعلام حریق هوشمند نیز استفاده می شود که با استفاده از سامانه های کنترلی و مدیریتی، قابلیت نظارت، کنترل و مدیریت بهتر بر روی سیستم اعلام حریق را فراهم می کند.
سیتم اطفا حریق فوم
سیستم های فوم اطفا حریق کارخانه ای، برای خاموش کردن آتش از فوم استفاده می کنند. مزیت استفاده از فوم برای خاموش کردن آتش این است که ریختن یک لایه فوم بر روی شعله های آتش، علاوه بر خاموش کردن آن، از آتش سوزی مجدد نیز جلوگیری می کند. فوم ها به شکل های متفاوت در این سیستم ها اعمال می شوند.
سیستم های اطفا حریق پودری
در این نوع از سیستم های اطفا حریق کارخانه، از پودرهایی مثل بی کربنات سدیم، مونو آمونیوم فسفات و بی کربنات پتاسیم استفاده می شود. این سیستم های برای خاموش کردن آتش های کلاس A، B و C استفاده می شود. در کارخانه های تولید مواد شیمیایی و مواد رنگی که مهار آتش سوزی باید در سریع ترین زمان ممکن انجام شود، می توان از این سیستم ها استفاده کرد.
سیستم اطفا حریق آیروسل
یکی از مزیت های استفاده سیستم های ایروسل در کارخانه ها و واحد های صنعتی این است که برای نصب این سیستم ها نیازی به لوله کشی و استفاده از مخازن نیست. زیرا لوله کشی های متعدد داخل محیط کارخانه می تواند در شرایط مختلف خطرناک باشد. این سیستم ها قابلیت نصب بر روی سقف را دارند و برای کارخانه هایی که فضای کوچک و محدود دارند مناسب هستند. مواد خاموش کننده این نوع سیستم ها داخل سیلندر های ژنراتور ایروسل نگهداری می شوند. این سیستم ها را میتوان از دو طریق شیمیایی و الکتریکی فعال کرد. از دیگر مزیت های سیستم های ایروسل می توان به قابلیت تطبیق با دتکتور های مختلف اشاره کرد. سیستم ایروسل ذرات بسیار ریز گاز را در فضا پخش می کند و مانع بازگشت شعله می شود.
همچنین ببینید: ست هیدرولیک لوکاس
نکات مهم برای نصب سیستم اطفا حریق کارخانه ها
ارزیابی ریسک
قبل از این که نوع سیستم اطفا حریق کارخانه را انتخاب کنید، لازم است مواردی مانند علل احتمالی آتش سوزی، میزان گسترش حریق، اهداف قابل حفاظت و… را بررسی کنید. علاوه بر این ها در این مرحله ماشین آلات و نوع چیدمان آنها، تراکم فضای کارخانه و محصولات، اندازه تاسیسات و منابعی و مکان هایی که مستعد آتش سوزی هستند بررسی می شود.
نصب اصولی سیستم اطفا حریق کارخانه
نصب این سیستم ها باید حتما توسط یک شرکت معتبر و با رعایت استاندارد ها و الزامات تخصصی انجام شود. در فرایند نصب سیستم ها باید به نحوه دسترسی، نوع نگهداری و قابلیت توسعه آن توجه شود.
بازرسی و نگهداری منظم
سیستم های اعلام و اطفا حریق باید به صورت منظم و دوره ای بازرسی شوند تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل شود. بازرسی ها باید با توجه به توصیه های سازنده، استاندارد های جهانی و مقررات آتش نشانی و نوع سیستم انجام شود. در این فرآیند تمام اجزای سیستم، نحوه عملکرد، سلامت قطعات داخلی و… بررسی می شوند.
آموزش مناسب کارکنان
نحوه نگهداری از سیستم، عملکرد سیستم و… از جمله مواردی است که باید به کارکنان آموزش داده شود. هنگام وقوع حوادث و آتش سوزی در کارخانه اقدامات لازم باید در کمترین زمان ممکن انجام شود. بنابراین کارکنان زمانی برای فکر کردن نخواهند داشت.
انواع دتکتورهای اعلام حریق صنعتی و کارخانه
دتکتور اعلام حریق به منظور تشخیص و اعلام حریق در محیط های صنعتی و کارخانه ای استفاده می شوند. برخی از انواع دتکتورهای اعلام حریق صنعتی و کارخانه که به اطفا حریق کارخانه هاکمک می کنند عبارتند از:
- دتکتور دودی: این دتکتورها با تشخیص دود و ذرات معلق در هوا، خطر حریق را به دستگاه های اعلام حریق اطلاع می دهند.
- دتکتور حرارتی: این دتکتورها با تشخیص تغییرات دما و حرارت، خطر حریق را به دستگاه های اعلام حریق اطلاع می دهند. این دتکتورها برای مکان هایی که دود تولید نمی شود مثل کارگاه ها و سوله های بزرگ مناسب هستند.
- دتکتور گازی: این دتکتورها با تشخیص غلظت گازهای خطرناک مانند گازهای سمی، خطر حریق را به دستگاه های اعلام حریق خبر می دهند.
- دتکتورهای جرقه ای: این دتکتورها با تشخیص جرقه ها و اشتعالات ناشی از آن ها، اعلام حریق را به دستگاه های اعلام حریق خبر می دهند.
همچنین بخوانید: LEL و UEL چیست؟
علت وقوع آتش سوزی در کارخانه ها چیست؟
نقص ماشین آلات
وجود ماشین آلات مختلف در کارخانه ها و مراکز صنعتی و وجود نقص احتمالی د رآنها ممکن است موجب آتش سوزی در کارخانه شود. ماشین آلات و دستگاه هایی که ساعات طولانی بدون وقفه کار میکنند حرارت بالایی تولید می کنند و این حرارت می تواند علت بروز بسیاری از حوادث باشد. همچنین در بسیاری از کارخان ها این ماشین آلات فرسوده شده اند و استفاده از آنها می تواند منجر به اتفاقات جبران ناپذیری شود شود.
مواد قابل اشتعال مورد استفاده در کارخانه
مواد اولیه قابل اشتعالی که کارخانه ها در تولید انواع محصولات خود استفاده می کنند ممکن است یکی از علت های بروز حوادث آتش سوزی در کارخانه ها باشد. موارد بسیاری زیادی مانند نحوه نگهداری و استفاده از این مواد می تواند در جلوگیری از وقوع این حوادث تاثیرگذار باشد. همچنین نوع محصول تولیدی کارخانه ها نیز می تواند تاثیرگذار باشد. برای مثال اگر تولیدی یک کارخانه کاغذ باشد، کوچکترین آتش سوزی می تواند به سرعت گسترش یابد.
نقص سیستم های الکتریکی
نقص لوازم و سیستم های الکتریکی یکی از مشکلاتی است که ممکن است در هرجا حتی منازل مسکونی رخ دهد. اما احتمال وقوع این حوادث در کارخانه هایی که تمام ماشین آلات و خطوط تولید با سیستم های الکتریکی کار می کنند بیشتر است. برای جلوگیری از وقوع این حوادث لازم است تمام سیستم های الکتریکی به صورت دوره ای بازرسی شوند. اگر وجود نقص در یکی از این سیستم ها منجر به آتش سوزی شود، نمی توان آن را با روش های ساده خاموش کرد.
محل استراحت کارکنان
در مکان هایی از کارخانه مانند آشپزخانه و یا اتاق استراحت از وسایلی مانند مایکروویو، اجاق گاز و… استفاده می شود. اگر به هر دلیلی این وسایل علت شروع آتش یوزی باشند و شعله های اتش به سایر نقاط کارخانه ها سرایت کند، خاموش کردن آتش بسیار سخت خواهد شد.
اقدامات لازم برای جلوگیری از بروز حوادث آتش‌سوزی و مهار آتش در کارخانه و تولیدی ها
برای جلوگیری از بروز حوادث آتش سوزی و اطفا حریق کارخانه ها، باید اقداماتی را انجام داد. این اقدامات عبارتند از:
- اجرای آموزش های آتش نشانی: تمامی کارکنان و پرسنل باید در مورد رفتارهای صحیح در صورت بروز حادثه آتش سوزی آموزش دیده و آماده عمل در مواقع بحرانی باشند.
- نظارت بر دستگاه ها و تجهیزات: تمامی دستگاه ها و تجهیزات باید به طور منظم بازبینی و تعمیر شوند تا از عملکرد صحیح آن ها اطمینان حاصل شود. همچنین باید از کارکرد صحیح و استفاده درست از دستگاه های برقی و گازی اطمینان حاصل کرد.
- نظارت بر مواد قابل اشتعال: لازم است که مواد قابل اشتعال را در محیط کارخانه به صورت ایمن و در محل های مجزا و مرتبط با استانداردهای ایمنی نگهداری کرد.
- استفاده از سیستم های اطفاء حریق: باید از سیستم های اطفاء حریق مناسب و استاندارد استفاده کرد و سیستم ها را به صورت دوره ای بررسی و تست کرد تا از کارکرد صحیح آن ها اطمینان حاصل شود.
- نصب سیستم های اعلام حریق: باید از سیستم های اعلام حریق مناسب و استاندارد استفاده کرد تا در صورت بروز حادثه، به سرعت به اطفای حریق پرداخته شود.
- استفاده از لوازم ایمنی: کارکنان باید از لوازم ایمنی مناسب مانند کفش های ایمنی، کلاه، دستکش و غیره استفاده کنند تا در صورت بروز حادثه، از خطرات جانی و یا معلولیت جسمانی جلوگیری شود.
- آماده باش در صورت بروز حادثه: باید طرح هایی را برای مقابله با حوادث آتش سوزی در کارخانه داشت و پرسنل را در مورد چگونگی عملکرد در صورت بروز حادثه آتش سوزی آموزش داد.
تمامی این اقدامات می توانند به کاهش خطرات آتش سوزی در کارخانه کمک کنند و در صورت بروز حادثه، می توانند سبب مهار آتش شوند.
سیستم اعلام و اطفا حریق کارخانه و کاهش خسارات مالی و جانی
سیستم های اعلام و اطفا حریق یکی از مهمترین سیستم های ایمنی برای اطفا حریق کارخانه ها است که در صورت بروز حادثه، به سرعت به کارکنان و پرسنل هشدار می دهد و به آن ها کمک می کند تا به سرعت از محل حادثه خارج شده و از خطرات جانی و مالی جلوگیری کنند. همچنین با فعال شدن سیستم های اطفا حریق آتش سوزی به سرعت خاموش می شود و از وارد شدن خسارت بیشتر به تجهیزات جلوگیری می کند.
سیستم اعلام حریق از دو بخش اصلی تشکیل شده است: سنسورهای آتش نشانی و دستگاه های اعلام حریق. سنسورهای آتش نشانی معمولاً به صورت دودی، حرارتی یا جرقه ای عمل می کنند و در صورت ایجاد حرارت یا دود، علامت خطر را به دستگاه های اعلام حریق ارسال می کنند. دستگاه های اعلام حریق نیز در صورت بروز حادثه به کارکنان و پرسنل هشدار می دهند و همچنین به سیستم اطفاء حریق اطلاع می دهند تا به سرعت اقدام به خاموش کردن حریق کند.
سیستم اعلام حریق باعث کاهش خسارات مالی و جانی می شود زیرا با هشدار سریع به کارکنان و پرسنل، آن ها را به خارج شدن از محل حادثه ترغیب می کند و به آن ها کمک می کند تا از خطرات جانی و مالی جلوگیری کنند. همچنین با هشدار دادن به سیستم اطفاء حریق کارخانه، این سیستم به سرعت به کار می افتد و به مهار حریق کمک می کند که باعث کاهش خسارات مالی و جانی می شود.
بنابراین، نصب و استفاده از سیستم اعلام حریق در کارخانه، از جمله اقدامات مهمی است که می تواند به کاهش خطرات آتش سوزی و کاهش خسارات مالی و جانی در صورت بروز حادثه کمک کند.
جمع بندی
در این نوشته اطلاعاتی در مورد اطفا حریق کارخانه ها بیان کردیم. همان طور که اشاره شد در کارخانه ها و واحدهای صنعتی، حفاظت از ایمنی و جلوگیری از وقوع حریق بسیار مهم است. برای این منظور، سیستم اطفا حریق مناسب باید بر اساس نیازهای واحد و با توجه به نوع فعالیت واحد، اندازه و محل واحد، نوع مواد استفاده شده، نوع ساختمان و همچنین قوانین و مقررات مربوط به ایمنی و حفاظت در محیط کار تعیین شود.
همچنین، برای اطمینان از کارکرد صحیح سیستم اطفا حریق، باید به دوره های آموزشی و تعمیر و نگهداری سیستم توجه داشته باشید. این دوره ها می توانند شامل آموزش کارکنان در مورد استفاده از سیستم، تست و بررسی دوره ای دستگاه های اطفا حریق، و تعمیر و نگهداری دوره ای سیستم باشند.
در کل، برای انتخاب و نصب سیستم اطفا حریق مناسب برای واحدهای صنعتی، باید با توجه به نیازها و شرایط محیط کار، از کارشناسان متخصص در این زمینه کمک گرفت و سیستم اطفا حریق مناسب را انتخاب کرد. با استفاده از سیستم اطفا حریق مناسب، می توانید از جلوگیری از وقوع حریق و حفاظت از ایمنی و سلامت کارکنان و تجهیزات واحد خود اطمینان حاصل کنید.