دستگاه گاز سنج یا گاز دتکتور (Gas detector) برای سنجش میزان نشتی گاز از لوله‌ها در معادن و فضاهای بسته‌ی صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما این دستگاه چه انواعی دارد و چگونه کار می‌کند؟
گاز دتکتورها در دو نوع ثابت و پرتابل در بازار وجود دارند و برای حفظ امنیت کارکنان کشتی‌ها، معادن و … مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه مقاله به نحوه کار و دستورالعمل استفاده از دستگاه گاز سنج می‌پردازیم.
دستگاه گاز سنج چگونه کار می‌کند؟
برای پاسخ دادن به این سؤال، باید بدانیم کدام نوع دستگاه مد نظر شما است. چرا که دستگاه‌های گاز سنج انواع متنوعی دارند و برای سنجش انواع مختلفی از گازها مورد استفاده قرار می‌گیرند. گاز دتکتورها به سه دسته تقسیم می‌شوند و نحوه‌ی کار آن‌ها کمی با هم متفاوت است:
- دستگاه گاز سنج الکتروشیمیایی: گاز سنج‌های بسیار حساس الکتروشیمیایی، برای سنجش گازهای سمی مانند کربن مونوکسید مورد استفاده قرار می‌گیرند. نحوه کار این دستگاه‌ها به این ترتیب است که حسگرها، الکترودهای موجود در هوا را تشخیص داده و توسط جریان الکتریکی زنگ هشدار را به صدا در می‌آورند.
- دستگاه گاز سنج کاتالیتیک: این نوع گاز دیتکتور با استفاده از یک فنر پلاتینی، گازهای قابل احتراق را شناسایی می‌کند. به این ترتیب که پلاتین در تماس با گاز اکسید می‌شود و زنگ هشدار را به صدا در می‌آورد. گاز سنج‌های کاتالیک برای استفاده در ساختمان‌های مسکونی کاربرد ویژه‌ای دارند.
- دستگاه گاز سنج مادون قرمز: فناوری دقیق مادون قرمز، از فرستنده‌ها و گیرنده‌ها برای سنجش میزان گاز موجود در هوا استفاده می‌کند. گاز دیتکتورهای مادون قرمز یا اینفرارد، بیشتر برای سنجش هیدروکربن‌ها و گازهای قابل احتراق استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها از انتقال نور برای تشخیص نوع گاز و میزان آن در هوا استفاده کرده و در صورت وجود گاز با غلظت بالا، زنگ هشدار را به صدا در می‌آورند.
تمام دستگاه‌های گاز سنج یک ویژگی مشترک دارند و آن این است که به محض تشخیص سطح بالای گاز در هوا، زنگ هشدار را به صدا در می‌آورند. این زنگ هشدار گاهی با نشانه‌های بصری مانند چراغ‌های چشمک‌زن همراه است. در ادامه مرحله به مرحله نحوه کار با گاز سنج را آموزش می‌دهیم.
شارژ کردن دستگاه
چراغ قرمز نشان دهنده این است که دستگاه در حال شارژ شدن است. چراغ سبز نشان‌دهنده این است که دستگاه کامل شارژ شده است.
روشن کردن دستگاه
برای روشن کردن دستگاه کافی است که دکمه Power را فشار دهید. اکنون دستگاه حسگرها، آلارم‌های هشدار و سیگنال‌های LED خود را می‌سنجد. سپس در نمایشگر دستگاه، لگوی شرکت سازنده و مشخصات دستگاه مشاهده خواهد شد.
آزمایش ایمنی سیستم نمونه‌برداری
مرحله بعدی آزمایش ایمنی دستگاه است. در این مرحله لازم است سیستم پمپ دستگاه را به مدت ۳۰ ثانیه مسدود کنید.
راه‌اندازی مجدد
پس از آزمایش ایمنی، دستگاه پیغام راه‌اندازی مجدد را نمایش می‌دهد. اطلاعات مربوط به بلوتوث، نوع گاز قابل احتراق و حسگر نصب‌شده روی سیستم نمایش داده می‌شود.
تنظیم زنگ هشدار
زنگ هشدار را روی هشدار با صدای بالا تنظیم می‌کنیم. حد مجاز گاز محیط را در دستگاه وارد می‌کنیم که در صورت بیشتر شدن، زنگ هشدار به صدا دربیاید.
کالیبراسیون دستگاه
میزان کالیراسیون، تاریخ روز و تاریخ آخرین کالیبراسیون روی دستگاه نشان داده می‌شود. سپس پیام تنظیم هوای تازه نمایش داده می‌شود که در صورت نیاز باید آن را انجام دهید. برای این کار فلش دستگاه را رو به پایین فشار دهید. پیش از آن اطمینان حاصل کنید که هوای محیط آلوده نباشد. چرا که در غیر این صورت خوانش‌های نادرستی ممکن است اتفاق بیفتد.
خاموش کردن دستگاه
برای خاموش کردن دستگاه کافی است دکمه Power را فشار داده و نگه دارید.
تست روزانه گاز سنج در دستگاه
برای این کار لازم است آن را در دستگاه خاصی قرار دهید. در صورت موفقیت‌آمیز بودن تست، روی نمایشگر دستگاه رنگ سبز و تیک مشاهده می‌شود. و در صورت موفق نبودن تست، رنگ قرمز و عبارت Fail نشان داده می‌شود. در این شرایط گاز سنج قابل استفاده نیست و نیاز به بررسی دارد.
هشداردهنده گاز در مناطق خطرناک
در صورت بودن در محیط آلوده، هشدارهای صوتی و لرزشی گاز سنج فعال می‌شود. در این حالت لازم است فوراً منطقه را ترک کنید.
هشدار باتری
گاز سنج هنگام اتمام باتری هشدار می‌دهد. با نزدیک شدن به اتمام باتری، لازم است منطقه را فوراً ترک کنید. چرا که دستگاه توانایی هشدار در شرایط خطرناک را ندارد.
اتصال بلوتوث
برای اتصال بلوتوث دستگاه به تلفن هوشمند، باید برنامه Altair Connect را نصب کنید. بلوتوث دستگاه، ۵ دقیقه پس از روشن شدن فعال خواهد شد. برای روشن کردن بلوتوث به صورت دستی نیز کافی است به منوی آن مراجعه کنید. با فشار دادن دکمه پاور، دستگاه‌های اطراف شناسایی می‌شوند. چشمک آبی نشان‌دهنده در دسترس بودن بلوتوث است.
جفت کردن دستگاه با Altair Connect
برای اتصال به دستگاه از طریق برنامه، کافی است وارد برنامه شوید و در لیست جستجو دستگاه را پیدا کنید. سپس گزینه Pair را انتخاب کنید. دستگاه یک عدد ۶ رقمی را نشان خواهد داد. رقم را تأیید کنید و دکمه جهت رو به پایین دستگاه را فشار دهید.
در دستگاه گاز سنج، تراشه‌ای برای اتصال سریع‌تر به بلوتوث قرار داده شده است. فقط کافی است تلفن خود را مقابل دستگاه قرار دهید تا به صورت خودکار به آن وصل شود. در صورت موفقیت‌آمیز بودن اتصال، پیغام آن نمایش داده می‌شود و چراغ آبی رنگ دستگاه چشمک می‌زند. اطلاعات مربوط به قرائت گاز، محل آن و … برای مشترکین شبکه نمایش داده می‌شود. برای قطع اتصال بلوتوث، کافی است سه نقطه سمت چپ بالای برنامه را بزنید و قطع اتصال را انتخاب کنید.
کدام نوع دستگاه گاز سنج دقیق‌تر است؟
تمام دستگاه‌های گاز سنج دقیق هستند، اما برخی از آن‌ها ایمنی بیشتری را نسبت به سایرین ارائه می‌دهند. چرا که احتمال خطای انسانی و نقوص دستگاه را کاهش داده و اطمینان حاصل می‌کنند که کارکرد دستگاه با ظرفیت کامل و ایمنی بدون نقص است.
انواع فناوری مورد استفاده در گاز سنج‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارت‌اند از:
- محل استفاده از گاز سنج
- نیاز کاربر
- تنوع گازهایی که برای تشخیص آن طراحی شده
حس‌گرهای الکتروشیمیایی اغلب برای گازهای غیرقابل اشتعال مانند O2، H2S و CO مورد استفاده قرار می‌گیرند. حسگر الکتروشیمیایی برخلاف حسگر مادون قرمز، می‌تواند هیدروژن را تشخیص دهد. گاز سنج مادون قرمز به دلیل ارائه‌ی مزایای بیشتر، گران‌تر از گاز سنج‌های دیگر است. برای دریافت مشاوره رایگان در خصوص انواع گاز سنج ها، می توانید با مشاوران ما در فروشگاه سیف مد تماس بگیرید.